Merche Mar, vaste en echte molenaar

Merche Mar werd onbedoeld het authentieke en representatieve beeld van het laatste El Molino. Dat was nooit haar bedoeling, maar de grillen van het leven dwongen haar haar artistieke stijl aan te passen aan de veranderingen die het historische en geliefde caféconcert onderging.

Mijn eerste herinnering gaat terug naar haar eerste optredens als accordeonist, waardoor de vijftienjarige zich kon concentreren op de muziek en niet zozeer op het schudden. De verschijning ervan was destijds een noviteit, want vulgariteit, lage artistieke klasse en meegaan met wat het publiek in de jaren vijftig leuk vond, waren de norm: het tonen van het weinige dat het censuurregime tolereerde.

Hij had gratie, geduld en middelen en verviel niet in extreme spot of de meest vulgaire eschatologie.

Hij kwam er al snel achter dat hij over een goed spraakvermogen beschikte, waarmee hij kon improviseren en onverwachte opmerkingen kon maken waarmee hij het publiek versteld deed staan. Bovendien beschikte hij over een zeer heldere en krachtige dictie.

In plaats van dat ze aanvankelijk als koormeisje of later als vedette optrad, kreeg ze uiteindelijk een prominente rol in het moeilijke en gecompromitteerde veld van de dialoog met de aanwezigen, vooral op de voorste rijen van de stands. Hij had gratie, geduld en middelen. Hij verviel niet in extreme vormen van spot, vulgaire uitbarstingen of scheldpartijen, maar koos er juist voor om sympathie, humor, ironie, verbeeldingskracht, originaliteit en een ingehouden zelfvertrouwen te tonen. En dat imago kreeg uiteindelijk een naam, vestigde zich en werd gewaardeerd door de meest uiteenlopende klantenkringen uit alle sociale en generatieprofielen.

Diep van binnen zat deze stijl in haar genen, omdat het alles weerspiegelde wat ze als persoon in zich droeg: aardig, gul, vriendelijk, beleefd.

In de jaren 70 had ik het idee om met een grote groep collega's van de redactie van La Vanguardia , die er nog nooit eerder waren geweest, twee keer naar El Molino te gaan. Er kwamen meer mensen bij dan ik had vermoed. Bij aankomst ging ik meteen naar de kleedkamer van Merche Mar, waar ik me opmaakte om het podium op te gaan. Ik legde hem uit waar het over ging en stelde voor dat hij twee metgezellen zou uitkiezen die ik hem fysiek had beschreven en die hij mee zou nemen naar het podium. Ik verzekerde hem dat hij met hen veel speelruimte zou hebben.

Ze accepteerde het voorstel met plezier. Hij bracht zijn verfijnde techniek vol enthousiasme in de praktijk en het resultaat was buitengewoon vermakelijk.

Merche Mar wist zich aan elke fase aan te passen, die steeds moeilijker en riskanter werd. Het verbaasde mij niet dat Elvira Vázquez, de laatste eigenares en moedige moderniseerder van het historische concertcafé, geen moment twijfelde om haar te kiezen als ceremoniemeester tussen de twee werelden: de historische en de gerenoveerde. Hij heeft het uitstekend gedaan.

Toen ik een paar weken geleden de première in het Colosseum bijwoonde, zat ik tot mijn grote genoegen naast hem en praatte ik met hem. Ik had het idee dat hij er nog steeds goed uitzag, afgaande op zijn uiterlijk. Hij was nog steeds even goed verzorgd als altijd. Zijn dood kwam voor mij als een complete verrassing. Ik zal haar altijd met veel genegenheid herinneren.