Europa heeft de digitale euro niet nodig

Op 23 juni hield Christine Lagarde een toespraak in het Europees Parlement met een oproep tot versnelling van de wetgeving die nodig is om de digitale euro levensvatbaar te maken. De president van de Europese Centrale Bank (ECB) heeft de afgelopen jaren nadrukkelijk gepleit voor de invoering van een digitale centralebankvaluta (CBDC). De vraag die rijst is: wat is het belang van de Europese Unie om verder te gaan met haar CBDC in een wereld waar Bitcoin bestaat?

Lagardes eigen toespraak bevatte enkele van de zwakste en meest onterechte kritiekpunten op de sector, die onder het niveau van nauwkeurigheid lagen dat van een professional met haar achtergrond wordt verwacht. De ECB-president wees op de risico's van een mogelijke prijscorrectie en de vermeende ontoereikendheid van deze activa als betrouwbaar ruilmiddel. Haar toespraak richtte zich met name op stablecoins – doorgaans geïndexeerd aan de Amerikaanse dollar – die volgens Lagarde worden uitgegeven door private partijen en niet onder wereldwijd toezicht staan. Tot slot betoogde ze dat de digitale euro, net als fysieke bankbiljetten en munten, risicoloos zou zijn.

Het wordt noodzakelijk om de gepresenteerde argumenten punt voor punt te deconstrueren. Niet alleen vanwege hun interne zwakheden, maar ook vanwege de implicaties die ze met zich meebrengen.

De kritiek dat cryptovaluta ontoereikend zijn als betrouwbaar ruilmiddel, zou je verwachten van een tachtiger zonder financiële of technologische kennis. Cryptovaluta zijn niet alleen betrouwbaar voor het versturen van geld, ze presteren ook beter dan traditionele systemen op het gebied van efficiëntie, snelheid en transactiekosten.

Volgens schattingen van de Wereldbank bedroeg het volume aan geldovermakingen van immigranten naar hun landen van herkomst in 2023 656 miljard dollar. Bij een conservatief tarief van 5% bedragen de kosten van deze transacties meer dan 30 miljard dollar. Naast deze kosten is er de verwerkingstijd van de transactie, die zelden korter is dan 5 werkdagen – ervan uitgaande dat er zich geen andere tegenslagen voordoen.

Uit ervaring weet ik dat ik als expat in Canada niet van plan ben om een ​​andere methode te gebruiken om geld over te maken dan het Bitcoin-netwerk. Het klopt dat er een risico bestaat dat cryptovaluta naar de verkeerde wallet worden overgemaakt, maar dit risico is in wezen niet anders dan het overmaken van geld naar de verkeerde bankrekening. Sterker nog, de gebruiker heeft een nog grotere mate van controle over een Bitcoin-transactie, met meer zichtbaarheid en autonomie in het proces.

Wat het risico van prijscorrecties betreft, is het belangrijk om te onthouden dat dit niet exclusief is voor cryptoactiva. Interessant genoeg zijn prijscorrecties (lees: recessies) een gevolg van het fiatgeld-financiële systeem dat Lagarde zo fel verdedigt. Een systeem dat krediet behandelt als kapitaal, door schulden op een systematische en wrede manier te monetiseren. Het is belangrijk om te onthouden dat juist onder Lagardes leiding de ECB de M2-geldhoeveelheid sinds 2019 met 38% heeft verhoogd – een aggregaat dat ons in staat stelt om de hoeveelheid valuta in omloop en de liquiditeit van een economie te schatten.

Deze logica van schulduitgifte en monetisering is met name duidelijk zichtbaar in de vastgoedsector, grotendeels vanwege de structurele nabijheid van banken bij de bron van nieuw geld. Deze financiële intermediairs profiteren van bevoorrechte toegang tot nieuw gecreëerde liquiditeit – voordat deze in de economie als geheel aan waarde verliest – waardoor ze zich gunstig kunnen positioneren ten opzichte van andere economische actoren. Kapitaalbezitters worden er dan ook vanzelfsprekend toe aangezet hun toevlucht te zoeken tot vastgoedinvesteringen in een poging de waarde van hun inkomen te behouden.

Geconfronteerd met de abrupte toename van de monetaire basis en mogelijke oplossingen om de gevolgen ervan te verzachten, verklaarde Lagarde simpelweg : "Het komt wel." Verdient deze onvermijdelijke correctie, die potentieel verwoestend kan zijn voor miljoenen burgers, niet dezelfde mate van zorg die zij reserveert voor cryptoactiva?

Wat stablecoins betreft, bieden ze verschillende voordelen ten opzichte van de digitale euro, ondanks enkele uitdagingen met betrekking tot de looptijd. Omdat ze privaat worden uitgegeven, zijn stablecoins optioneel te implementeren, in tegenstelling tot een potentiële digitale euro. Bovendien hebben deze uitgevende instanties een directe prikkel om zich aan onafhankelijke audits te onderwerpen, anders riskeren ze het vertrouwen van hun klanten te verliezen. In het geval van de ECB is deze verantwoordingsplicht diffuser en soms zelfs vrijwel onbestaand.

De meest gebruikte stablecoin , Tether, handhaaft zijn koppeling aan de dollar voornamelijk via Amerikaanse staatsobligaties. Deze collateralisatiestructuur introduceert een extra beveiligingslaag: de Amerikaanse overheid heeft er zelf belang bij de stabiliteit te waarborgen van een aan de dollar gekoppelde activa die door miljoenen mensen worden gebruikt. De ECB daarentegen maakt de omvang van deze obligaties niet bekend – en in dit geval lijkt dit gebrek aan toezicht en transparantie Lagarde niet langer zorgen te baren.

Tot slot beweert de Française dat de digitale euro, net als fysieke bankbiljetten en munten, risicoloos zou zijn. Men hoeft echter alleen maar te kijken naar de stijging van 38% van de totale M2-valuta sinds 2019 om het tegendeel te zien: in slechts zes jaar tijd heeft Lagarde de monetaire basis uitgebreid met een tempo dat, bij de "wenselijke" inflatie van 2% per jaar, meer dan zestien jaar zou duren om te bereiken. Deze versnelde inflatie vormt op zichzelf een systeemrisico voor huishoudens – een risico dat niet zou verdwijnen met de digitale euro. Integendeel, het zou kunnen toenemen, gezien het programmeerbare en gecentraliseerde karakter van deze CBDC.

De Europese Unie heeft geen digitale euro nodig. Wat ze wél nodig heeft, en dringend nodig heeft, is een duidelijke en ambitieuze bitcoinstrategie. Ter vergelijking: de Verenigde Staten en China bezitten elk ongeveer 200.000 bitcoins, wat suggereert dat dit wederom een ​​gebied is waar Europa achterop zou kunnen raken.

Ironisch genoeg zou de Europese Unie haar groene ambities kunnen combineren met Bitcoin-mining. Een van de terugkerende kritiekpunten op hernieuwbare energie is dat het soms meer produceert dan het nodig heeft. In deze gevallen wordt de energieopwekking vaak opzettelijk verminderd, wat resulteert in technische en economische verspilling. Naar schatting werd alleen al in 2023 meer dan 12 TWh aan hernieuwbare energie opzettelijk verspild, met een economische impact van meer dan € 4 miljard. Dezezelfde energie had kunnen worden gebruikt voor het duurzaam minen van Bitcoin, waardoor afval in waarde kon worden omgezet.

In het geval van Portugal zijn er bijzonder gunstige omstandigheden die de nieuwe regering zou moeten benutten om het land als pionier in West-Europa te positioneren. Naast de huidige belastingvrijstelling op vermogenswinsten uit cryptoactiva die langer dan een jaar worden aangehouden, beschikt het land over een groeiend technologisch ecosysteem, met hooggekwalificeerd binnenlands talent en aanzienlijk lagere operationele kosten dan de meeste andere Europese landen.

Het aantreden van een nieuwe regering biedt een politieke kans om een ​​strategische stap te zetten: de oprichting van een nationale taskforce die zich toelegt op cryptoactiva en vertegenwoordigers uit de publieke, private en academische wereld samenbrengt. Als eerste missie zou dit team tegen het einde van het jaar een plan moeten presenteren met wetgevings-, fiscale en energieaanbevelingen. Dit plan zou gepaard kunnen gaan met een pilotproject dat overtollige hernieuwbare energie zou gebruiken voor Bitcoin-mining. Op middellange termijn zou het uiteindelijke doel zijn om een ​​nationale strategische reserve van digitale activa te creëren – met de nadruk op Bitcoin – als instrument om de financiële reserves van de staat te diversifiëren en te beschermen tegen wereldwijde inflatierisico's.

Het argument dat de sector nog onvolwassen is of vatbaar voor misbruik, kan niet worden gebruikt als excuus voor inactiviteit. Zoals met elke opkomende technologie bestaan ​​er risico's, maar deze zijn beheersbaar met slimme regelgeving, financiële en technologische kennis en actieve samenwerking tussen verschillende economische actoren.

Het negeren van deze realiteit zal onvermijdelijk een straf zijn – voor zowel de Europese als de Portugese economie. In de woorden van de ECB-president zelf: "Het komt wel."