Pierwsza kobieta-główna dyrygentka Orkiestry Filharmonicznej w Medellín przybywa z misją: dokonać transformacji za pomocą muzyki i troski.

Relacja Any Maríi Patiño-Osorio z muzyką rozpoczęła się w domu w La Unión, Antioquia. Jako dziecko budziła się każdego ranka przy śpiewie ojca, który przygotowywał wodę panela lub kawę, oraz przy dużym domowym studiu nagraniowym, w którym na przemian odtwarzano symfonie Mercedes Sosy i Silvio Rodrígueza.

W wieku pięciu lat rozpoczęła naukę w miejskiej szkole muzycznej; sobotnie zajęcia stały się centrum jej tygodnia, a w wieku siedmiu lat saksofon był jej pierwszym formalnym instrumentem. Wkrótce zaczęła intuicyjnie „prowadzić” swoich szkolnych kolegów z zespołu, poruszając rękami z autentyczną ciekawością i przekonaniem, które jej nie opuściło.

Jej wykształcenie akademickie zaprowadziło ją na Uniwersytet EAFIT, gdzie jej pierwszym nauczycielem była dyrektor chóru Cecilia Espinosa. Tam poznała Alejandro Posadę, z którym pracowała przez kilka lat w Iberacademy i Colombian Youth Philharmonic.

Był także asystentem Andrésa Orozco-Estrady, a za swojego mentora uważa hiszpańskiego skrzypka i dyrygenta Roberto Gonzáleza-Monjasa.

Jej przełom za granicą nastąpił wraz z uzyskaniem tytułu magistra w Zürcher Hochschule der Künste, pod okiem znanego Johannesa Schlefliego. To połączenie szkoły chóralnej, orkiestry akademickiej i wymagającego szwajcarskiego świata akademickiego ukształtowało jej pole gry.

Dwa lata temu jego harmonogram stał się niemal całkowicie międzynarodowy: spędził kolejne tygodnie występując z Chorwacką Orkiestrą Radiową, Orkiestrą Filharmoniczną RAI w Turynie oraz zespołami w Rumunii i Meksyku.

Jednak zawsze marzyła o przyjaźni na całe życie: karierze w świecie, stałej pracy z młodymi muzykami i stałym związku z Medellín. Jej nominacja na pierwszego głównego dyrygenta Medellín Philharmonic Orchestra (Filarmed) pozwala jej, jak mówi, „wrócić bez odłączania się” i zbudować tę równowagę.

Ana María Patiño-Osorio będzie pierwszą kobietą na stanowisku głównego dyrygenta Orkiestry Filharmonicznej w Medellín. Obejmie urząd w listopadzie, zastępując izraelskiego pianistę Davida Greilsammera, który pełni funkcję od 2022 r.

W wywiadzie dla EL TIEMPO Patiño-Osorio opowiedziała o planach zwiększenia rozpoznawalności Orkiestry na arenie międzynarodowej i możliwości stworzenia przestrzeni promujących zdrowie psychiczne.

Prawie skończyliśmy planowanie naszego kolejnego sezonu, 2026, który będzie zarówno przejściowy, jak i odważny. Będzie sześć tygodni intensywnej pracy ze mną u steru, co da nam znacznie bliższe relacje.

Opracowaliśmy znaczący repertuar z jasnym przesłaniem, który wzmocni elastyczność i artystyczną dyscyplinę orkiestry. Będziemy eksplorować wiele stylów, aby grupa mogła się rozwijać w każdym z nich. Wzmocnimy kolumbijskie głosy — uznanych solistów za granicą — utrzymamy kontakt z Medellín i Ameryką Łacińską i zaprosimy wysokiej klasy międzynarodowych gości.

Chcę stworzyć przestrzenie dla opieki nad zdrowiem psychicznym, nie tylko dla muzyków, ale także dla zespołu administracyjnego, a poprzez naszą pracę dla miasta. Moim celem jest, aby przychodzenie na próby było szczęśliwym i bezpiecznym doświadczeniem; wymaga to otwartej dyskusji o emocjonalnym i fizycznym samopoczuciu. Pozostaniemy również w kontakcie ze społecznością i będziemy ściśle współpracować z młodzieżą Medellín.

Długo pracowałem nad swoim zdrowiem psychicznym i żyję z lękiem. Spojrzenie na to w zdrowy sposób uczyniło mnie lepszym dyrygentem. Wierzę, że istotną częścią mojej pracy jest osiągnięcie najwyższego poziomu artystycznego, ale zaczyna się to od zapewnienia dobrego samopoczucia muzyków. Kiedy czują się spokojni i wolni, muzyka rozkwita. Chcę również, aby orkiestra była wylęgarnią praktyk opieki emocjonalnej w mieście.

Orkiestry powinny odzwierciedlać otoczenie. Filharmonia jest darem dla Medellín, ale także odpowiedzialnością: pomóc miastu rozwijać się poprzez muzykę. Marzę, aby wszyscy znali naszych muzyków, chodzili na koncerty i widzieli nas w społecznościach. Można to osiągnąć tylko poprzez bezpośredni kontakt z młodymi ludźmi; są oni przyszłością orkiestry i odbiorcami hojności. Otrzymałem wiele wsparcia, gdy byłem studentem, a sposób, w jaki przekazuję je dalej, to otwieranie drzwi dla następnego pokolenia.

To zaszczyt, że orkiestra zaoferowała mi tę szansę i że mogę ją przyjąć, skoro pozwala mi na to mój harmonogram. Cieszę się, że mogę być wzorem do naśladowania dla dziewcząt i nastolatek, które marzą o dyrygowaniu; chcę, aby Filarmed był bezpieczną, różnorodną i otwartą przestrzenią. Każdy rozbity szklany sufit poszerza to, co słuszne i toruje drogę innym kobietom. Ale inspiracja musi być namacalna: w przyszłym sezonie wystąpią tu mało znani kompozytorzy i niezwykle utalentowane solistki.

Dokonano ogromnego postępu; historie, których doświadczyła Cecilia Espinosa, nie mają nic wspólnego z moją teraźniejszością. Musimy jednak dać większą widoczność solistom, kompozytorom i dyrygentom, z poważnym i profesjonalnym podejściem. Z czasem zmiana będzie głębsza, ale potrzebujemy prawdziwych i rygorystycznych okazji, aby ją utrwalić.

Nie sądzę, żeby chodziło o maskulinizację lub feminizację dyrygowania, ale raczej o bycie sobą. Muzycy potrafią od razu rozpoznać, kiedy ktoś nie jest autentyczny. Wierzę w przywództwo zespołowe, dalekie od autorytaryzmu przeszłości. Pracuję z cierpliwością i spokojem, ale także z determinacją i rygorem. Zakres opcji musi być szeroki i wierny istocie każdej osoby, niezależnie od płci.

Będę kontynuować podróżowanie: mam już zobowiązania za granicą na nadchodzące lata. Ale będę mieć regularne bloki czasu w mieście; ważne jest, aby nie odłączać się od Kolumbii. Bycie na światowych scenach daje mi doświadczenie, którym mogę dzielić się z Filarmed. Ta równowaga między globalną ekspozycją a lokalnymi korzeniami jest moim zawodowym i osobistym ideałem.

ANGELA MARÍA PÁEZ RODRÍGUEZ – SZKOŁA DZIENNIKarstwa MULTIMEDIALNEGO EL TIEMPO.