Wystawa odsłania malarską stronę Poniatowskiej

▲ Koło Fortuny , olej na płótnie Eleny Poniatowskiej. Zdjęcie Luisa Castillo

▲ Pisarka i dziennikarka obok obrazu, który stworzyła na podstawie snu, jaki miała jej matka. Poniżej: Jan's Great Journey , olej na płótnie inspirowany jej bratem, i Tribute to My Sister Kitzia , olej na płótnie. Zdjęcie z archiwum La Jornada i Luis Castillo

Wesołych MacMasterów

Gazeta La Jornada, środa, 9 lipca 2025 r., s. 2

Elena Poniatowska doświadcza poczucia jasności i odpoczynku , kiedy maluje. Ta mało znana strona dziennikarki i pisarki została teraz ujawniona na wystawie *History of a Friendship * Eleny Poniatowskiej i Diego Lamasa, która odbyła się w Lebanese Center.

Jasność , ponieważ od kilku lat Elenita, jak ją pieszczotliwie nazywają, uczęszcza na zajęcia malarskie w każdą sobotę w jadalni swojego domu, pomieszczeniu otwartym ze wszystkich stron , wpuszczającym mnóstwo światła. Duży stół w jadalni, zamiast soczystych naczyń, mieści teraz materiały malarskie. Ona i dwoje innych studentów, Diego Lamas, malarz, i Stephanie Brewster, filmowiec, uczą się u Enrique Lópeza Pacheco od 11:00 do 14:00.

W ciągu tygodnia Lamas codziennie uczęszcza na zajęcia w domu, gdzie Poniatowska poznała Lópeza Pacheco, ponieważ jest przyjaciółką Marty Lamas, matki swojego kolegi z klasy. Diego zorganizował już kilka wystaw, ale ta w Centrum Libańskim jest pierwszą dla laureata Nagrody Cervantesa z 2013 r.

Sam López Pacheco zorganizował wystawę, na której zaprezentowano łącznie 74 prace: 27 Elenity i 47 Diego, wszystkie namalowane farbami olejnymi. Oprócz obrazów kurator dokumentował życie Poniatowskiej i jej rodziny od czasu ich przybycia do Meksyku w 1943 r.

W 2011 r. pisarka zwierzyła się tej gazecie, że „być może postanowi poświęcić trochę czasu malarstwu, zajęciu, które ją ciekawi. W rzeczywistości Poniatowska namalowała fragmenty kilku obrazów: żółte kwiaty pięknego pola, po którym przechadza się postać jej matki, i trójkolorową spódnicę kobiety z China poblana”.

To świat – dodaje – który jest niezwykle pomocny i uspokajający, bo przenosimy się w inny czas, inny rytm; to o wiele bardziej kojące niż pisanie.

Autorka La noche de Tlatelolco zaczęła malować kilka lat temu, ale przerwała zajęcia z powodu pandemii, choć wróciła do nich w 2023 roku. Malowanie to piękne hobby, które przynosi wiele dobrego – mówi w rozmowie z La Jornada .

– O co w tym wszystkim chodzi?

– Wszystko, co przyjdzie mi do głowy. Łatwe tematy. To coś niedzielnego, coś na smakołyk, przyjemność. To coś, co biorę, żeby wypełnić życie 93-letniej kobiety w weekendy, bo moje wnuki nudzą się z babcią. Więc to lekarstwo na samotność.

Praca figuralna

Jej obrazy są raczej duże, figuralne. Na przykład jeden z jej brata Jana, który zmarł w wieku 21 lat i był zapalonym pływakiem . Widzimy go pływającego w morzu. Ma również kilka prac baletnic w tiulowych kostiumach, nawiązanie do jej siostry Kitzii, która zmarła w tym roku i która studiowała balet. Maluje farbami olejnymi, jakby była malarką .

Poniatowska podkreśla obraz, który ze względu na swoje duże rozmiary nie jest na wystawie. Pod koniec życia moja matka powiedziała mi, że jako dziecko, kiedy mieszkała w Biarritz, miała sen, który ją uszczęśliwił. Pochodziła z rodziny porfiryjskiej, która po utracie majątków i innych dóbr udała się na wygnanie do Francji. Powiedziała mi, że śniło jej się pole żółtych żonkili i że obudziła się bardzo szczęśliwa. Namalowałam ten obraz później, aby ją zadowolić. Mistrz Enrique pomógł mi z postacią kobiecą w towarzystwie jej jamnika .

Style malowania Poniatowskiej i Lamasa są bardzo różne. Dla Eleny to „po prostu zabawa, coś poza kontekstem dziennikarstwa i literatury. To moment spokoju. „Wyobraź sobie”, mówię jej, „to jest ta część”. Zaczyna malować i po chwili zaczyna się ekscytować. Wygląda tak pięknie i szczęśliwie, że mówisz: „Jak cudownie”. Temat jej matki, jej przyjazdu do Meksyku, jej historii, zawsze się pojawia. Nie wiem, czy to się zdarza każdemu z nas, gdy dorastamy, że opowiadamy sobie naszą historię”, podkreśla López Pacheco.

Jeśli chodzi o twórczość Lamasa, to jest ona raczej związana z ponownym przyjrzeniem się idei malarstwa renesansowego i barokowego oraz wprowadzeniem do niego pewnych modyfikacji – zauważa profesor.

Dla dziennikarki Beatriz Zalce, bliskiej przyjaciółki Poniatowskiej, „ta wystawa przeplata ścieżki przyjaźni, sztuki, feminizmu i wspomnień. Historia przyjaźni to lekcja życia. W wieku 93 lat, ze wszystkimi napisanymi książkami i wszystkimi nagrodami, które otrzymała, Elena Poniatowska bierze udział w zajęciach malarskich. Nauczyciel jest pilnym uczniem. Z kolei Diego Lamas jest nieoczekiwanym uczniem takich wielkich artystów jak Rembrandt, Da Vinci i Vermeer. Podróżował po świecie, aby dokładnie przyjrzeć się ich dziełom. Przyswoił sobie lekcje koloru i kompozycji. Diego reinterpretuje i proponuje nowe perspektywy, niektóre wypełnione humorem i zabawą, ale także refleksją niepozbawioną bólu”.

Wystawę „Historia przyjaźni” autorstwa Eleny Poniatowskiej i Diego Lamasa będzie można oglądać w Lebanese Center (Hermes 67, dzielnica Crédito Constructor, Meksyk) do 22 lipca.

▲ Dzieło Eduardo Chillidy i sesja zdjęciowa Antoniego Tàpiesa; obaj artyści zostali uhonorowani w zeszłym roku z okazji setnej rocznicy swoich urodzin. Dzieło to jest częścią wystawy „Gaudi: Unusual Architect and Artist” w Old College of San Ildefonso (marzec 2005). Zdjęcie: Mónica Mateos, Rogelio Cuéllar i Marco Peláez

Armando G. Tejeda

Korespondent

Gazeta La Jornada, środa, 9 lipca 2025 r., s. 3

Madryt. Podążając śladem francuskiej polityki kulturalnej i sportowej, hiszpański rząd, kierowany przez socjalistę Pedro Sáncheza, postanowił uwzględnić różne programy kulturalne i sportowe, festiwale i wydarzenia odbywające się w całym kraju jako wydarzenia o wyjątkowym zainteresowaniu publicznym . Od teraz wydarzenia te będą korzystać z szeregu ulg podatkowych, które uczynią ich realizację bardziej opłacalną. Wśród beneficjentów znajdują się inicjatywy takie jak Rok Tàpies, który zakończył się w grudniu ubiegłego roku; Stulecie Gaudiego, które będzie obchodzone w 2026 roku; obchody 150. rocznicy urodzin wiolonczelisty Pau Casalsa; Eduardo Chillida i jego stulecie; festiwal muzyki pop Primavera Sound odbywający się w Barcelonie; a nawet zawody sportowe, takie jak przygotowanie sportowców do Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles w 2028 roku lub Ironman Calella-Barcelona, ​​między innymi.

Rada Ministrów rządu hiszpańskiego zgodziła się zatwierdzić dekret z mocą ustawy , który musi zostać zatwierdzony przez Kongres. Uznaje wydarzenia za będące w interesie publicznym ze względu na ich wyjątkowy charakter, wynikający z ich znaczenia kulturalnego, sportowego lub innego, a także ich wymiaru międzynarodowego, wpływu gospodarczego i wpływu społecznego . Ten rodzaj statusu, który pociąga za sobą nie tylko hojne ulgi podatkowe, ale także plany finansowania i dotacje publiczne, jest bardzo powszechny w innych krajach europejskich, szczególnie we Francji, gdzie jednym z filarów jej gospodarki i rozwoju jest przemysł kulturalny, sportowy i rozrywkowy.

Rząd Hiszpanii, z inicjatywy ministra kultury Ernesta Urtasuna z Barcelony, wybrał szeroki wachlarz wydarzeń i uroczystości; na przykład w Katalonii program Barcelona Music Lab: The Future of Music; obchody osiemsetnej rocznicy powstania gotyckiej katedry w Toledo, pierwszej katedry w Hiszpanii; obchody Roku Świętego Jakuba 2027; obchody stulecia Pokolenia '27; program Muzyka klasyczna dla wszystkich; i obchody półtorawiecznej rocznicy urodzin Pau Casalsa.

Oprócz tych wydarzeń, za wydarzenia o wyjątkowym zainteresowaniu publicznym będą uznawane: 25. rocznica istnienia Petit Liceu, program z okazji 50. rocznicy powstania Fundacji Joana Miró, obchody stulecia urodzin Gaudiego w 2026 r., 50. rocznica istnienia Teatre Lliure, Festiwal Porta Ferrada, 20. rocznica festiwalu Bilbao BBK Live, 75. edycja Festiwalu Muzyki i Tańca w Granadzie, 150. rocznica urodzin Manuela de Falli, Dansàneu: Festiwal Kultur Pirenejów, San Diego Comic-Con Málaga oraz Program przygotowawczy hiszpańskich sportowców do Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles w 2028 r.

Rozważano także program Women's Universe IV, Grand Prix Hiszpanii na Motocyklach, program Inclusive Sport III, Plan Wspierania Sportu Oddolnego II na rok 2030, zawody Ironman Calella-Barcelona, ​​program Barcelona Mobile World Capital, program Barcelona 2026 World Capital of Architecture oraz Rajd Wysp Kanaryjskich.

Zdaniem rządu Hiszpanii te wydarzenia o wyjątkowym znaczeniu publicznym stały się w ostatnich latach cennym narzędziem zapewniającym prywatne finansowanie wydarzeń i zawodów sportowych, ułatwiając dostęp do zachęt podatkowych dla podmiotów współpracujących przy ich organizacji .

▲ Drzewo Mądrości , autorstwa Elsy Naveda. Zdjęcie dzięki uprzejmości artysty .

Eirinet Gómez

Gazeta La Jornada, środa, 9 lipca 2025 r., s. 4

Sztuka publiczna jest miejscem refleksji, pytań, przywoływania, jednoczenia ludzi, którzy się kochają , powiedziała Elsa Naveda, meksykańska ceramistka, której kariera obejmuje zarówno prace rzeźbiarskie, jak i użytkowe. Naveda zdobyła Nagrodę Rzeźbiarską, przyznawaną przez Uniwersytet Veracruz (UV) w kontekście jego 80. rocznicy, za swoją pracę Drzewo Mądrości .

W wywiadzie dla La Jornada na temat niedawnego odsłonięcia rzeźby na Plazoleta Tlaqná, znajdującej się między salą koncertową Orkiestry Symfonicznej Xalapy a jednostką biblioteczno-informacyjną, podzielił się swoimi przemyśleniami na temat sztuki publicznej, szkoły ceramiki w Xalapie oraz koncepcji, która doprowadziła do powstania nagrodzonego dzieła.

„To analogia między drzewem a człowiekiem: mamy pień, gałęzie, korzenie, owoce i nasiona, które, gdy opadną, ponownie odżywiają drzewo ” – wyjaśnił. Podkreślił, że jego lokalizacja wzmacnia jego znaczenie: otacza go muzyka klasyczna, opera i kolekcja bibliograficzna. Wydaje mi się, że to idealne miejsce na rzeźbę, która celebruje mądrość jako żywą, cykliczną i zbiorową siłę ”.

Założycielka niezależnego studia Tepalcate, Naveda uważa, że ​​dzieło to oznacza jej powrót do sztuki publicznej po kilku latach poświęconych innym formatom ceramicznym. Jej zaangażowanie w ten rodzaj ekspresji sięga Międzynarodowego Sympozjum na temat Monumentalnej Ceramiki Rzeźbiarskiej, które zorganizowała w 2007 r. w Xalapa, Veracruz.

Na tym spotkaniu spotkali się tacy ludzie jak Gustavo Pérez, jeden z najważniejszych współczesnych ceramików w Meksyku; duńska artystka Nina Hole (1941-2016), założycielka CLAY, Muzeum Sztuki Ceramicznej Danii; i południowoafrykańska artystka Priscilla Mouritzen. Podczas wydarzenia powstało dziesięć rzeźb, które przekazano miastu do instalacji w przestrzeni publicznej.

Praca, którą Naveda zaprezentował na tym sympozjum, Cruceta , znajdowała się na Circuito Presidentes Avenue. Xalapa to bardzo kulturalne miasto, ale sztuka publiczna była ograniczona do popiersi polityków. Potrzebne było coś, co angażowałoby obywateli w inny sposób. Dlatego zorganizowaliśmy sympozjum, aby stworzyć ceramiczną obecność w przestrzeni miejskiej , wyjaśnia.

Po ogłoszeniu naboru prac przez uniwersytet, dostrzegł szansę powrotu do tego tematu. Nie wiedział, czy wygra, ale była to szansa na umieszczenie jednego ze swoich dzieł w otwartej przestrzeni .

Naveda wspomina, że ​​pięć dekad temu w Xalapie znajdował się tylko warsztat ceramiczny na Wydziale Sztuk Pięknych UV i kolejny w Technicznej Szkole Przemysłowej nr 3. Dziś jednak w mieście działa ponad 45 niezależnych warsztatów, co umacnia obecność ceramików o różnorodnych propozycjach.

Jego zdaniem, trzy czynniki były kluczowe dla wzmocnienia ruchu: przybycie Maríi de Cervelló Bofill (Barcelona, ​​1937-2021) i japońskich ceramików, którzy wykładali na UV, a także aktywna obecność Gustavo Péreza i utworzenie pierwszego licencjatu w dziedzinie sztuk wizualnych ze specjalnością w ceramice na tej samej uczelni.

Jak dodał , spowodowało to, że w Xalapie jak grzyby po deszczu zaczęły powstawać warsztaty, z których wiele zawierało interesujące propozycje .

Jako dowód tej dynamiki warto odnotować, że ceramicy kształcący się w mieście zostali docenieni w ważnych konkursach, takich jak National Ceramics Award, organizowany w San Pedro Tlaquepaque w stanie Jalisco, będący jedną z najbardziej prestiżowych nagród w tej dziedzinie w kraju.

Wśród młodych artystów Naveda wymieniła Perlę Camacho, absolwentkę UV z tytułem licencjata sztuk wizualnych. Założyła pracownię El Aguacate w 2018 roku ze swoim partnerem, Gibránem Tanosem, również ceramikiem. Ich praca jest bardzo interesująca, ponieważ prowadzą zajęcia, badają szkliwa i utrzymują stałą produkcję .

Wyraził uznanie także dla twórczości Julio Sahagúna Sáncheza, którego dzieła nawiązują zarówno do sztuki przedhiszpańskiej, jak i do współczesnej ceramiki wytwarzanej w wysokich temperaturach, a także dla Rabí Montoyi, który stworzył serię rzeźb porcelanowych.

Ludzie z różnych części kraju wiedzą o warsztatach ceramicznych w Xalapa i przyjeżdżają tutaj, aby kontynuować szkolenie i pracę twórczą. Wszyscy idą własną drogą , zauważył.

▲ Dzieło skonfiskowane grupie etnicznej Ebrié w 1916 r. zostało wysłane do Francji w 1929 r., wystawione w Trocadéro Museum, a następnie w Quai Branly Ethnological Museum w Paryżu. Odrestaurowano je w 2022 r. Zdjęcie pochodzi ze strony internetowej Ministerstwa Kultury i Frankofonii Wybrzeża Kości Słoniowej.

AFP

Gazeta La Jornada, środa, 9 lipca 2025 r., s. 4

Paryż. W poniedziałek parlament francuski zezwolił na zwrot Wybrzeżu Kości Słoniowej mówiącego bębna Djidji Ayôkwé, świętego instrumentu skradzionego przez kolonialną Francję ponad sto lat temu.

Prezydent Francji Emmanuel Macron obiecał w 2021 r., że zwróci ją tej byłej francuskiej kolonii, dwa lata po oficjalnej prośbie Abidżanu.

Bęben ten miał 3 metry długości i ważył 430 kilogramów. Służył do przekazywania rytualnych wiadomości i ostrzegania mieszkańców wsi podczas przymusowego poboru do wojska lub innych celów.

Skonfiskowany ludowi Ebrié w 1916 r., został wysłany do Francji w 1929 r., wystawiony w Trocadéro Museum, a następnie w Ethnological Museum na Quai Branly w Paryżu. Został odrestaurowany w 2022 r.

Kongresmen Bertrand Sorre powiedział, że powrót bębna przyczyni się do zadośćuczynienia za wymuszenie popełnione w epoce kolonialnej i będzie dowodem przebudzenia naszego sumienia .

Zgromadzenie Narodowe (izba niższa) jednogłośnie zatwierdziło w poniedziałek odtajnienie tego francuskiego dobra kultury, podobnie jak Senat uczynił to w kwietniu.

Ministerstwo Kultury Wybrzeża Kości Słoniowej w swoim oświadczeniu z zadowoleniem przyjęło powrót Djidji Ayôkwé , który wpisuje się w szerszą wizję ponownego przywłaszczenia kulturowego .

Władze Abidżanu liczyły na zwrot dóbr kultury do Dnia Niepodległości, przypadającego na 7 sierpnia. Jednak może się to opóźnić do czasu zakończenia prac w Muzeum Cywilizacji, powiedziała agencji AFP Silvie Memel Kassi, ekspertka odpowiedzialna za zwrot dóbr kultury w Ministerstwie Kultury Wybrzeża Kości Słoniowej.

Od czasu uchwalenia ustawy w grudniu 2020 r. oficjalnie zwrócono krajom afrykańskim zaledwie 27 dzieł sztuki: 26 Skarbów Abomeya do Beninu i Szablę El Hadj Umara do Senegalu.

Posłowie zaapelowali do rządu o przyjęcie ustawy ramowej, która – jak obiecał Macron – ma przyspieszyć restytucję przedmiotów skradzionych w czasach kolonialnych.

W 2023 roku Francja przyjęła dwa podobne prawa: jedno w celu zwrotu mienia skradzionego rodzinom żydowskim w latach 1933–1945, a drugie w celu uregulowania kwestii zwrotu szczątków ludzkich ze zbiorów publicznych.

Sputnik

Gazeta La Jornada, środa, 9 lipca 2025 r., s. 4

Genewa. Delegacja szwajcarska do Zgromadzenia Parlamentarnego La Francophonie przedstawiła rezolucję wzywającą inne kraje francuskojęzyczne do wniesienia wkładu w restytucję dóbr kultury skradzionych podczas kolonizacji, zgodnie z oświadczeniem na stronie internetowej szwajcarskiego parlamentu.

W dniach od 9 do 13 lipca w Paryżu odbędzie się 50. Zgromadzenie Parlamentarne Frankofonii, w którym spotkają się przedstawiciele 91 parlamentów, aby omówić kwestie demokracji, praw człowieka i różnorodności kulturowej.

Jak stwierdzono w dokumencie, przedkładając tę ​​rezolucję, delegacja szwajcarska pragnęła zwrócić uwagę swoich francuskojęzycznych odpowiedników na konieczność podjęcia działań ułatwiających restytucję dóbr kultury skradzionych w okresie rządów kolonialnych .

Szwajcaria zamierza zaproponować państwom i rządom francuskojęzycznego świata dostosowanie zasad Konferencji Waszyngtońskiej – pierwotnie odnoszących się do dzieł sztuki skonfiskowanych przez nazistów – do przypadku dóbr kultury skradzionych w czasie kolonizacji.

Konferencja w Waszyngtonie w 1998 r., zorganizowana przez Departament Stanu USA i Muzeum Pamięci Holokaustu, była poświęcona obiektom kultury skradzionym przez reżim nazistowski i wzięło w niej udział 44 kraje. Rezultatem było ustanowienie 11 zasad dotyczących restytucji dzieł sztuki skonfiskowanych Żydom.

▲ Song to the Land and to Those Who Work and Liberate It (Song to the Liberated Land) , dzieło Diego Rivery z Autonomous University of Chapingo, zostało dotknięte ruchami strukturalnymi spowodowanymi przez trzęsienia ziemi i ostateczne osiadanie budynku, w którym się znajduje. Zdjęcie dzięki uprzejmości Inbal

Od redakcji

Gazeta La Jornada, środa, 9 lipca 2025 r., s. 5

Od 13 listopada 2024 r. do 27 czerwca trwały prace restauracyjne przy muralu Diego Rivery zatytułowanym Song to the Land and to Those Who Work It and Liberate It (Pieśń o wyzwolonej ziemi) , znajdującym się w kaplicy Riveriana na terenie Autonomicznego Uniwersytetu w Chapingo.

Zakończenie interwencji, przeprowadzonej przez personel techniczny Pracowni Malarstwa Ściennego Narodowego Centrum Konserwacji i Rejestracji Ruchomego Dziedzictwa Artystycznego (Cencropam), polegającej na ustabilizowaniu warstw fresków, które zostały uszkodzone w wyniku ruchów konstrukcyjnych wywołanych trzęsieniami ziemi i późniejszym osiadaniem budynku, zostało ogłoszone wczoraj przez federalne Ministerstwo Kultury i Narodowy Instytut Sztuk Pięknych i Literatury (Inbal).

Prace nad projektem Rivery obejmowały ogólne czyszczenie mechaniczne, a także czyszczenie chemiczne w określonych obszarach i przywrócenie koloru. Tymczasem w nieruchomości, w której mieszka, położonej na 38,5 kilometrze autostrady Mexico-Texcoco w Chapingo w stanie Meksyk, pęknięcia w komorach powietrznych zostały skonsolidowane i ustabilizowane poprzez iniekcję i naprawione materiałami wiążącymi.

Interwencję przeprowadzono dzięki umowie o współpracy zawartej między Autonomicznym Uniwersytetem Chapingo a Narodowym Instytutem Nauk Biologicznych (INBAL) za pośrednictwem firmy Cencropam, mającej na celu odrestaurowanie kolekcji fresków Diego Rivery w kaplicy Riveriana na terenie uniwersytetu.

Mural zajmuje powierzchnię 370,23 metrów kwadratowych i powstał w latach 1925–1927. Jest częścią serii fresków, w których artysta przedstawił zmagania meksykańskich rolników oraz alegorie wychwalające regeneracyjną moc natury, żyzność gleby i godność chłopów.