Dzieło z pracowni Botticellego zostało wystawione na aukcji w Pandolfini.

Dzieło z pracowni Sandro Botticellego jest gwiazdą aukcji obrazów dawnych mistrzów, która odbędzie się 29 października w Palazzo Ramirez Montalvo da Pandolfini we Florencji. „Złożenie Chrystusa do grobu ze świętymi”, tempera i olej na desce (65 x 40,5 cm), wyceniane jest na 100 000–150 000 euro.

Obraz przedstawiający „Złożenie Chrystusa z krzyża” został odkryty przez młodego i utalentowanego kierownika działu malarstwa dawnych mistrzów w historycznym domu aukcyjnym, Nicolò Pitto, który docenił jego jakość wśród kilku innych obiektów w prywatnej kolekcji w mediolańskim domu. „Gdy tylko zobaczyłem ten obraz, natychmiast uderzyły mnie dwa szczegóły: oprócz niezwykłego i typowo botticellowskiego wykonania, duchowa tematyka wyraźnie nawiązywała do ostatnich lat życia florenckiego mistrza, kiedy to pozostawał pod wpływem religijnego klimatu stworzonego przez Savonarolę, co doprowadziło go do bardziej surowego i mistycznego stylu malarstwa” – skomentował Pitto.

Marco Riccòmini, ekspert w dziedzinie sztuki dawnych mistrzów i historyk sztuki, również popiera teorię atrybucji: „Dzieło to, oprócz tego, że reprezentuje niezwykłe dziedzictwo renesansu, jest z pewnością unikatem na arenie międzynarodowej, będąc nowym i niespotykanym dotąd wynalazkiem w pracowni włoskiego mistrza renesansu”.

Panel prezentuje się jako samodzielne, dopracowane dzieło, pomyślane i wykonane w warsztacie Sandro Botticellego w latach 90. XV wieku, i nie miało być częścią dużego ołtarza. Obecność trzech świętych franciszkanów (w tym św. Franciszka i św. Antoniego Padewskiego) sugeruje patronat związany z Zakonem Świętego Patrona Włoch. Postać po prawej stronie, prawdopodobnie święta Monika – jedyna patrząca w stronę widza – może przedstawiać portret patrona.

Atrybucję tę potwierdzili również Christopher Daly, kurator kolekcji Roberta Lehmana w Metropolitan Museum w Nowym Jorku, oraz historyk sztuki Nicoletta Pons, jedna z najważniejszych włoskich badaczek malarstwa florenckiego renesansu.

Z rekonstrukcji bibliograficznej wynika również, że dzieło należało do słynnego kolekcjonera Vittorio Ciniego (1885–1977), do tego stopnia, że ​​znajduje się ono również w fototece wielkiego krytyka Federico Zeri w Bolonii z adnotacją „warsztat Sandro Botticellego”, a także w fototece Bernarda Berensona z Harvard Center for Studies on the Italian Renaissance ze słowami „Botticelli, szkoła”, przy czym obaj współpracowali z Cinim przy tworzeniu jego kolekcji.

Elementy stylistyczne łączące dzieło z warsztatem Botticellego znajdują potwierdzenie w porównaniach z innymi dziełami florenckiego mistrza lub jego kręgu, a nawet z kompozycyjnego punktu widzenia panel wykazuje pokrewieństwo z często dziwacznymi i nietypowymi rozwiązaniami warsztatu Botticellego. Wybór asymetrycznego ujęcia sceny, z większą liczbą postaci po lewej stronie, powtarza się w wielu dziełach mistrza, podobnie jak ważne jest podkreślenie, że typologia dzieła, z Chrystusem w centrum kompozycji, wpisuje się w specyficzny kontekst historii Florencji, a dokładniej w osobistą historię Botticellego, który, będąc pod głębokim wrażeniem charyzmy Girolamo Savonaroli, w późnej fazie swojej twórczości zwrócił się ku obrazowi o charakterze wizjonerskim, którego najbardziej emblematycznym rezultatem jest „Mistyczne Narodzenie” w National Gallery w Londynie (1501).

Dzieło, które będzie można oglądać w Mediolanie w galerii Pandolfini przy Via Manzoni 45 do 18 października, zostanie wystawione na aukcji 29 października. Jego szacowana wartość to 100–150 tys. euro. Dzieło to przyciągnęło uwagę rynków anglosaskich i muzeów zagranicznych, które zawsze wykazywały duże zainteresowanie włoskim renesansem.

Oprócz unikatowego arcydzieła Botticellego, katalog „Obrazy starych mistrzów” Pandolfiniego prezentuje wyjątkowo starannie dobrany i obszerny wybór dzieł wystawionych na aukcję, pochodzących z okresu od XV do XVIII wieku – okresu, w którym XVII-wieczna szkoła włoska była wiodącą i najpełniej reprezentowana. W katalogu prezentowane są dzieła o niezwykłej wartości artystycznej: „Abraham odrzuca Hagar” (pozycja 39) Giovana Battisty Spinellego, „Święta Katarzyna Aleksandryjska” francuskiego malarza z pierwszej ćwierci XVII wieku (pozycja 20), seria trzech obrazów Astolfa Petrazziego, w tym „Skrzypek” (pozycja 34) oraz „Bitwa Konstantyna z Maksencjuszem” Salvatora Rosy (pozycja 40).

Wśród najbardziej cenionych dyrygentów ostatnich dekad, bolończyk Francesco Molinari Pradelli (Bolonia, 1911–1996) pielęgnował, oprócz muzyki, inną pasję: obrazy włoskich mistrzów. Ta kolekcja jest wyjątkowa ze względu na osobowość jej właściciela, który, podróżując po Włoszech i świecie w rytmie swoich koncertów, uwielbiał wykorzystywać wolny czas na kolekcjonowanie i nabywanie dzieł malowanych między XVII a XVIII wiekiem. Wbrew panującym wówczas trendom wśród kolekcjonerów, obrazy te miały bardzo zróżnicowane pochodzenie.

Jak powiedział Marco Riccòmini, który nadzorował selekcję, te dzieła „są oferowane w naprawdę wyjątkowej okazji każdemu, kto pragnie nabyć, wraz z pięknym obrazem, część tej imponującej kolekcji – fragmentu historii włoskiego kolekcjonerstwa, jednego z najbardziej udanych i oświeconych dzieł, dzięki błyskotliwym i swobodnym umysłom tych, którzy zbierali te dzieła, dbając wyłącznie o ich jakość”.

Kolekcja, która przemieszcza się geograficznie z północy na południe Włoch, wolna od regionalizmu, który często charakteryzuje podobne kolekcje. Wśród cennych obrazów, uznanych przez państwo włoskie za szczególnie interesujące i wystawionych na aukcję, znajdują się dzieła lombardzkie, takie jak „Alegoria poezji” Giuseppe Nuvolone, charakteryzująca się niezwykłą jakością tonalną i nastrojową, a także dzieła ze szkoły weneckiej, w tym „Basen probatyczny”, arcydzieło Jacopa Negrettiego, znanego jako Palma Młodszy, który kształcił się w pracowni Tycjana; oraz ze szkoły neapolitańskiej, której dział „Malarstwo dawnych mistrzów” w katalogu zawiera między innymi „Ekstazę świętego Franciszka” Luki Giordana. Molinari Pradelli, wielki entuzjasta malarstwa bolońskiego, nie mógł się oprzeć włączeniu do swojej kolekcji przykładu niezwykłego kunsztu malarskiego: „Aktu akademickiego” Ubalda Gandolfiego. Dzieło, pomyślane jako samodzielne ćwiczenie dla entuzjastów i kolekcjonerów, ukazuje idealną syntezę między ożywieniem pociągnięć pędzla Carracciego a bogactwem faktury, którą Gandolfi czerpał z eksploracji malarstwa weneckiego. Katalog zamyka znany obraz Sebastiana Ricciego „Gloryfikacja sztuk i nauk”, wyjątkowy obraz Giacomo Francesca Cippera „Gracze w karty” oraz widok zalanego Piazza Navona namalowany na początku XIX wieku.