Kontrowersje wokół decyzji Macrona o wystawieniu starożytnej Tkaniny z Bayeux w British Museum jako aktu dyplomacji kulturalnej

Opowieść o eposie Wilhelma Zdobywcy, wyszyta wełną na lnie, jednym z kulturowych skarbów ludzkości, wkrótce musi rozpocząć tymczasowy powrót do Anglii, prawie tysiąc lat po jej opuszczeniu. Wypożyczenie słynnego Tkaniny z Bayeux do British Museum, będące znaczącym gestem Emmanuela Macrona, symbolizującym zjednoczenie i silne więzi między Francją a sąsiednim krajem po Brexicie, budzi ogromne kontrowersje z powodu obaw, że unikatowy obiekt może ulec nieodwracalnemu uszkodzeniu podczas transportu.

Uważa się, że gobelin został wykonany przez angielskich hafciarzy w XI wieku, krótko po podboju Normanów (1066), ostatniej udanej inwazji na Wyspy Brytyjskie, kluczowym wydarzeniu historycznym, o którym uczy się każde dziecko po drugiej stronie kanału La Manche. Istnieją jednak pewne niejasności dotyczące jego dokładnego pochodzenia, których liczne badania nie zdołały wyjaśnić.

Tkanina o długości 70 metrów, pochodząca z XI wieku, będzie wystawiona w British Museum we wrześniu 2026 roku.

Gobelin został przywieziony do Francji w latach po wstąpieniu Wilhelma Zdobywcy na tron ​​angielski. Przez wieki pozostawał w katedrze w Bayeux (Normandia), przechowywany głównie w drewnianej skrzyni i w dużej mierze zapomniany. Napoleon Bonaparte kazał przenieść go do Luwru, gdzie był eksponowany przez kilka miesięcy, między 1803 a 1804 rokiem. Tkanina ponownie trafiła do paryskiego muzeum w 1944 roku, ku czci wojsk alianckich, które wylądowały, by wyzwolić Francję spod okupacji nazistowskiej.

Haft ma 70 metrów długości i 50 centymetrów szerokości. Waży 350 kilogramów. 58 scen przypomina starą scenę filmową. Są niezwykle precyzyjne. Pojawia się na nim 626 postaci, 202 konie i muły oraz 41 statków. Król Harold II zostaje śmiertelnie trafiony strzałą w oko podczas decydującej bitwy pod Hastings. Dzieło zostało przeanalizowane przez historyków z każdej możliwej perspektywy. Naliczono nawet prawie sto penisów przymocowanych do postaci ludzkich i zwierzęcych.

Muzeum, w którym od 1983 roku przechowywany jest gobelin, odwiedziło w zeszłym roku 429 000 osób. Jest to jedna z największych atrakcji turystycznych regionu, obok plaż lądowania aliantów, takich jak legendarna plaża Omaha, oraz Amerykańskiego Cmentarza Wojskowego.

Przeczytaj także

Ostatnia renowacja płótna miała miejsce w 1870 roku. Pięć lat temu eksperci przeprowadzili szczegółową inspekcję i naliczyli około 10 000 dziur i 24 200 plam.

Przeniesienie gobelinu do Anglii było dyskutowane od lat, podczas gdy Muzeum w Bayeux przechodzi gruntowny remont. Macron oficjalnie potwierdził to podczas swojej wizyty państwowej w Wielkiej Brytanii 8 lipca. Haft będzie początkowo eksponowany w British Museum w Londynie od września 2026 do czerwca 2027 roku.

„Gobelin zostanie zdjęty z gabloty we wrześniu” – wyjaśniła dziennikowi „La Vanguardia ” Fanny Garbe, rzeczniczka muzeum miejskiego w Normandii. „Następnie zostanie złożony jak harmonijka i umieszczony w pudełku. Dołożymy wszelkich starań, aby zminimalizować ryzyko. Od teraz gobelin będzie eksponowany poziomo, z niewielkim nachyleniem, a nie pionowo, aby jak najmniej narazić go na uszkodzenia. Będzie eksponowany w formie wydłużonej, a nie w kształcie litery U”.

Eksperci stanowczo odradzają transfer dzieła ze względu na jego wyjątkową delikatność. Na platformie Change.org trwa internetowa petycja, która do wczorajszego popołudnia zebrała już ponad 50 000 podpisów. Inicjatywę zainicjował historyk sztuki Didier Rykner, który uważa ją za „decyzję arbitralną”, „lekceważącą fakty”. „Uroczyście apelujemy do Prezydenta Republiki o zaniechanie tego projektu” – podkreśla petycja. „Ta pożyczka będzie prawdziwą zbrodnią przeciwko dziedzictwu”.

Krytycy wypożyczenia twierdzą, że przygotowania i fakt, iż British Museum jest instytucją o najwyższych standardach w zakresie konserwacji dziedzictwa, okazały się bezużyteczne. W kwietniu przeprowadzono symulację demontażu gabloty, aby zidentyfikować potencjalne problemy i opracować rozwiązania techniczne.

Poważne uszkodzenie struktury byłoby dla Macrona ciężkim ciosem pod koniec jego kadencji.

Tymczasowe przeniesienie Klejnotu Bayeux do Londynu należy również rozumieć jako zakrojoną na szeroką skalę operację dyplomatyczną, mającą na celu wzmocnienie więzi dwustronnych po kilku trudnych latach spowodowanych Brexitem i obecnością na Downing Street bezczelnych konserwatywnych premierów, takich jak Boris Johnson. Paryż i Londyn toczą spór o prawa połowowe i nieustanny przepływ małych łodzi przez Pas-de-Calais.

Wojna na Ukrainie doprowadziła do zwarcia szeregów. Francja i Wielka Brytania to mocarstwa nuklearne, posiadające armie doświadczone w operacjach zagranicznych i zajmujące stałe miejsca w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Zrozumiały, że ich współpraca polityczna i wojskowa jest niezbędna w obecnej sytuacji geopolitycznej. Dialog między Emmanuelem Macronem a Keirem Starmerem z Partii Pracy jest znacznie bardziej płynny i serdeczny, do tego stopnia, że ​​oba kraje przewodzą planowi rozmieszczenia wojsk w przypadku ewentualnego porozumienia o zawieszeniu broni między Ukrainą a Rosją.

Te argumenty nie przekonują przeciwników powrotu gobelinu do Londynu. Uważają, że dyplomacja nie może sobie pozwolić na narażanie skarbu. Jest jednak mało prawdopodobne, aby kampania wyborcza zmieniła zdanie Macrona. Jego słowo dane Brytyjczykom jest zagrożone. Gdyby jednak gobelin uległ poważnemu uszkodzeniu, prezydent Francji, z i tak już mocno osłabionym autorytetem politycznym, poniósłby kolejny dotkliwy cios w ostatniej fazie swojej kadencji.