Filipińskie pielęgniarki i pracownicy służby zdrowia są wszędzie. Teraz w końcu są też na ekranie.

Kiedy jesienią ubiegłego roku przeglądałam TikToka, natrafiłam na film o „filipińskiej mafii”. Nie była to grupa gangsterów, taka jak Yakuza czy mafia, ale raczej klika pielęgniarek plotkujących i paradujących po szpitalu, niczym „Plastics” w Mean Girls . Scena, wycięta z odcinka nowego sitcomu NBC St. Denis Medical , stała się viralem, wywołując u Filipińczyków w komentarzach śmiech i poczucie bycia zauważonym. Osoby z innych środowisk, które pracują w służbie zdrowia, kiwały głowami, zauważając dokładność. A ja, Filipinka z kilkoma członkami rodziny pracującymi w medycynie, nawet zachichotałam. To było tak, jakby po raz pierwszy szeroko rozumiana rzeczywistość w końcu przedostała się do głównego nurtu telewizji: Filipińczycy dominują w branży opieki zdrowotnej.

Filipińczycy stanowią największą grupę pracowników imigrantów w amerykańskim systemie opieki zdrowotnej, według spisu z 2019 r. przeprowadzonego przez Narodowy Instytut Zdrowia . Ponadto badanie z 2021 r. wykazało, że 1 na 20 pielęgniarek dyplomowanych jest Filipińczykiem. Liczby te są wynikiem połączenia amerykańskiej kolonizacji i wzrostu liczby wiz H-1B w 1970 r., co umożliwiło większej liczbie pracowników zagranicznych obejmowanie tymczasowych stanowisk w USA. Prawdopodobnie znasz osobiście filipińską pielęgniarkę lub znasz kogoś, kto ją zna. Jednak dramaty medyczne, pomimo ich powszechnej popularności i długotrwałego sukcesu, boleśnie powoli odzwierciedlały tę prawdę na ekranie. ER był emitowany przez 15 sezonów bez skupiania się na filipińskiej pielęgniarce (to niedopatrzenie stało się przedmiotem żartu na Emmy w 2018 r. ); a w serialu Grey’s Anatomy po raz pierwszy w 2021 r. ( w 17. sezonie emisji) pojawiła się filipińska pielęgniarka, gdy Aina Dumlao wystąpiła gościnnie w roli Girlie Bernardo, ratowniczki na pierwszej linii frontu podczas pandemii COVID.

„Będąc filipińsko-amerykańskim Amerykaninem i mając tak wiele pielęgniarek w rodzinie, a także będąc pod presją, abym sama została pielęgniarką, zawsze wydawało mi się dziwne, że w przeszłości w telewizji w tych programach medycznych nie było zbyt wielu filipińskich pielęgniarek” — mówi Emman Sadorra, autorka tekstów medycznych dla St. Denis , która jest Filipinką i przedstawiła koncepcję „mafii” wraz z innym azjatycko-amerykańskim autorem. „[Pracując nad] nowym programem medycznym, w którym mam tyle szczęścia i jestem dumna, że ​​mogę brać udział, wiedziałam, że to jest coś, co chcę spróbować wnieść do dyskusji lub rzucić na to trochę światła”.

Yssamei Panganiban jako Sharice i Nico Santos jako Rene, członkowie „filipińskiej mafii” w St. Denis Medical.

Chociaż filipińska mafia była tematem tylko jednego odcinka (jak dotąd) w St. Denis , inni Filipińczycy w fartuchach pojawili się ostatnio na ekranie w tym roku, gdy medyczne seriale telewizyjne przeżyły renesans. The Pitt na HBO Max, prawdopodobnie najbardziej popularny nowy serial roku, przedstawia trzy filipińskie postacie pracujące na oddziale ratunkowym: dwie z nich to pielęgniarki, które często rozmawiają w tagalskim, narodowym języku Filipin, a jedna jest lekarzem. A gdy Netflix zadebiutował wiosną ze swoim własnym mydlanym romansem medycznym Pulse , w obsadzie znalazł się filipiński aktor grający stażystę chirurga.

W ostatnich latach zdarzały się też inne przebłyski reprezentacji, jak choćby krótka scena z pielęgniarkami mówiącymi po tagalsku w szatni w Nowym Amsterdamie w 2023 r. lub drugoplanowa postać, pielęgniarka Villanueva, występująca w The Good Doctor od 2017 do 2024 roku. Ta nowa fala programów oznacza długo oczekiwany przełom w reprezentacji — i dokładniej przedstawia rzeczywistość pracy w szpitalu. Wygląda na to, że osoby sprawujące władzę w branży rozrywkowej w końcu zaczynają to rozumieć — w końcu zauważają nas, widzą nas i zapraszają do opowiadania naszych historii. W obliczu ataków na społeczności imigrantów w USA tego rodzaju widoczność i świętowanie dla każdej grupy mniejszościowej są ważniejsze niż kiedykolwiek.

„To szaleństwo, że tak długo zajęło nam stworzenie tak konkretnej reprezentacji, ale to takie wyjątkowe być jej częścią i pokazywać ją w tak wielu różnych formach” — mówi Isa Briones, która w The Pitt gra drażliwą i ambitną studentkę medycyny o imieniu Dr. Trinity Santos. „Są pielęgniarki, są lekarze, jest też całe spektrum tego, czym jest [bycie] Filipińczykiem. Jest w tym tak wiele różnych niuansów”.

Isa Briones jako dr Trinity Santos w serialu The Pitt.

Wielu z tych aktorów zna wpływ Filipińczyków na opiekę zdrowotną z pierwszej ręki. Briones mówi, że „tak wielu członków rodziny, dalszej rodziny i przyjaciół przyjaciół to Filipińczycy, którzy są profesjonalistami medycznymi”. Chelsea Muirhead z Pulse mówi, że jej filipińska matka, flebotomistka, zachęcała ją do zostania lekarzem lub pielęgniarką, gdy chodziła do szkoły. „Teraz mogę zwrócić się do mojej mamy i powiedzieć: »Zrobiłam to«, filipińsko-szkocka aktorka żartuje o swojej roli w serialu Netflix. „Jestem trochę lekarzem i w końcu żyję tym marzeniem”. Amielynn Abellera z The Pitt , która również jest Filipinką, a której matka była pielęgniarką na OIOM-ie, studiowała nawet medycynę na studiach („To był wzór, który zamierzałam naśladować”, wspomina), zanim zaczęła realizować swoją pasję do aktorstwa. „Świat medycyny w The Pitt wydaje się tak znajomy”, mówi.

Pitt dba o to, aby widzowie wiedzieli, że Filipińczycy są w personelu SOR od razu. Kristin Villanueva, aktorka grająca gadatliwą pielęgniarkę o imieniu Princess Dela Cruz, zwraca uwagę na wczesne wprowadzenie swojej postaci do serialu, obok Perlah Alawi z Abellery, innej Filipinki. „Czytałam komentarze ludzi, którzy po prostu odetchnęli z ulgą i ekscytacją, gdy zobaczyli mnie i Amielynn w tej drugiej minucie pierwszego odcinka i już mówili po tagalsku” — mówi Villanueva. „Dla mnie również było to niepokojące, że nagle BAM! Dr Robby — Noah Wyle — wchodzi i jest już otoczony przez dwie filipińskie pielęgniarki”.

Kristin Villanueva, Noah Wyle i Amielynn Abellera w The Pitt .

Co ciekawe, The Pitt rozwija te postacie w pełni, zamiast tworzyć z nich jednowymiarowe stereotypy. Przez cały pierwszy sezon postać Briones jest pokazywana w starciu z białym męskim odpowiednikiem (jej gra jest tak przekonująca, że ​​jej postać stała się kontrowersyjna ) i próbuje nawiązać kontakt ze swoimi pacjentami. Tymczasem Princess i Perlah stały się ulubienicami fanów ze względu na ich plotki w miejscu pracy. (Żadne biurowe flirty nie umkną ich uwadze!) Scenarzyści są „tak współpracujący”, mówi Villanueva, witając wkład aktorów w tworzenie bardziej autentycznego przedstawienia.

Briones na przykład zapytała, czy jej postać „może mieć nazwisko, które odzwierciedlałoby moje pochodzenie”. Zespół przystał na to i nazwał ją Santos (filipińskie nazwiska często mają hiszpańskie pochodzenie ze względu na wieki kolonizacji). Villanueva, która urodziła się na Filipinach i mówi płynnie po tagalsku, skomentowała niektóre przetłumaczone dialogi i improwizacje. „Jest jedna scena, w której nazywam doktora Langdona dupkiem. W tagalsku mamy — nie wiem — 20 słów na dupka. To jak różne stopnie intensywności” — wyjaśnia Villanueva. „Więc wtedy wracałabym do pisarza i pytała: »Czy Princess żartuje? Czy ona mnie drażni? Czy ona naprawdę tak myśli? Czy jest zirytowana?« Wtedy mamy swobodę interpretacji, aby dojść do tego samego klimatu, sedna lub celu tej postaci”.

Nawet włączenie plotek (lub tsismis ) jest, niewytłumaczalnie, dokładnym hołdem dla filipińskiej kultury. Ale dialog tagalski nie jest używany tylko do mówienia o kimś za jego plecami (lub przed jego twarzą). „Dla mnie, kiedy mówię po tagalsku, nie zawsze jest to koniecznie po to, aby inni ludzie nie mogli nas zrozumieć” – mówi Villanueva w obronie Princess. „Łatwiej jest wyrażać się w swoim ojczystym języku i języku ojczystym”.

Nico Santos (znasz go z Superstore i Bajecznie bogatych Azjatów ), który gra pielęgniarza Rene w St. Denis , przywódcę filipińskiej mafii, był również w stanie wykorzystać swoje osobiste doświadczenia, aby poinformować program. Niektóre części scenariusza zostały przetłumaczone przez usługę, ale sformułowania były zbyt formalne lub nienaturalne. „Tłumaczenie było super-lalim talaga [naprawdę super-głębokie]”, wspomina Santos. „Po prostu nie używamy takich słów”. Więc starał się, aby dialog był „bardziej konwersacyjny” i dokładny, ponieważ stawka była wysoka. „Wiesz, jacy są nasi ludzie”, mówi. „Nie ma znaczenia, czy na ekranie jest Filipińczyk przez pół sekundy, z dumą to ogłosimy i obejrzymy program, aby zobaczyć ten jeden rzut oka na naszych ludzi. Więc naprawdę pomyślałem sobie: „Musimy to po prostu dobrze zrobić”.

„Musimy po prostu zrobić to dobrze” – powiedział Nico Santos o reprezentacji Filipińczyków na wyspie Saint-Denis.

Oznaczało to również zwracanie uwagi na szczegóły. W jednej ze scen, w której Rene daje koledze torbę z konserwami i artykułami spożywczymi, pisarz z St. Denis, Emman Sadorra, wspomina „szczególnie mówiąc ludziom od rekwizytów, że powinna to być wołowina konserwowa. To takie filipińskie”. (Nie widać tego w ostatecznej wersji, ale liczy się myśl.)

Kiedy należysz do społeczności, która rzadko jest w centrum uwagi, presja jest wysoki. Santos rozumie tę walkę. „Mam coś w rodzaju związku miłości i nienawiści z pozycją, w której jestem, ponieważ w samym jej sednie, to jest po prostu to, co chcę robić dla zarobku. …. Ale kiedy zaczynasz pracować na pewnym poziomie, jest ta warstwa, jesteś twarzą społeczności . Czuję to nie tylko będąc Filipińczykiem, ale także będąc queer” — mówi. Później żartuje: „Jeśli spieprzę sprawę, proszę, nie miej mi tego za złe. Jestem tylko człowiekiem i będę popełniał błędy. I mam nadzieję, że pewnego dnia dojdziemy do punktu, w którym będziemy mogli grać wszystkie typy postaci, a te postacie nie będą postrzegane jako: „O mój Boże, wszyscy Filipińczycy są tacy”.

Santos mówi: „Kiedy zaczynasz pracować na pewnym poziomie, pojawia się poczucie, że jesteś twarzą społeczności ”.

Briones była zadowolona, ​​że ​​znalazła się na planie The Pitt z dwoma innymi filipińskimi aktorami pochodzącymi z różnych środowisk, aby pokazać, że ta długo pomijana społeczność nie jest monolityczna. Briones, córka pionierskiej gwiazdy telewizji i Broadwayu, Jona Jona Brionesa, jest mieszanką rasy filipińskiej i białej; Villanueva, doświadczona aktorka teatralna, urodziła się na Filipinach i wyemigrowała, gdy była nastolatką. Abellera, która pochodzi z Kalifornii, gra muzułmańską filipińską pielęgniarkę, która nosi hidżab. (Chociaż Filipiny są krajem w przeważającej mierze katolickim, około sześciu procent populacji stanowią muzułmanie — według niektórych szacunków jest to nawet 10 do 11 procent, szczególnie w południowym regionie Mindanao, który jest bliżej Indonezji — kraju z największą populacją muzułmańską na świecie).

Te programy leczą nie tylko widzów, ale także filipińskich aktorów, którzy w nich grają. Muirhead, która jest queer, mówi, że „było to tak zrządzeniem losu”, że grała swoją postać, Sophie, która w scenariuszu została opisana jako queer. Przedstawienie Filipinka odkrywająca swoją seksualność pomogła jej odpowiedzieć na własne pytania w prawdziwym życiu. „Szczerze mówiąc, dowiaduję się o sobie wiele” — mówi Muirhead. „Zdobywam o wiele więcej pewności siebie, zagłębiając się w to, co potencjalnie może czuć taka postać jak Sophie?”

Daniela Nieves jako Camila Perez i Chelsea Muirhead jako Sophie Chan w serialu Pulse .

Briones miała również emocjonalne uświadomienie podczas kręcenia sceny w odcinku 11 The Pitt , gdy Princess i Perlah plotkują o Trinity w tagalskim, a Trinity wtrąca się, oszałamiając parę swoim zrozumieniem języka. W swoim niedowierzaniu Princess mówi, że Trinity jest „ tak metyska! ” — mając na myśli, że jest tak biała, że ​​nie mogła uwierzyć, że jest Filipinką. Villanueva poprosiła Briones o pozwolenie na użycie tej kwestii, gdy reżyser odcinka, Quyen Tran, zachęcił ją do improwizacji.

„Kristen była dla mnie czymś w rodzaju: »Czy mogę to powiedzieć?«” — mówi Briones, zauważając, że określenie to można odczytać jako obelgę dla osób o mieszanym pochodzeniu. „Chociaż tego typu słowa mnie ranią [w przeszłości], to przedstawienie ich i pokazanie ich wydawało się tak potężne. Nakręcenie tej sceny nie wydawało się bolesne. Obejrzałabym to i rozpłakałabym się, myśląc: »O mój Boże, miałam już wcześniej dokładnie taką interakcję«”.

Sadorra podsumowuje to trafnie: „Kiedyś bałam się pisać o rzeczach, które mnie wyróżniają, ale teraz w pełni to akceptuję i przynosi to same świetne rezultaty”.

Abellera studiowała medycynę, zanim zajęła się aktorstwem.

Ale nawet gdy na ekranie pojawia się coraz więcej Filipińczyków, nie mogę przestać się zastanawiać, czy obsadzanie ich w rolach lekarzy i pielęgniarek nie stanie się kolejną szufladką — jak dostawca, informatyk i egzotyczne symbole seksu, w które Azjaci są od dawna szufladkowani. Wiedząc o tym, Villanueva zadbała o to, aby być selektywną w kwestii ról, które przyjmuje. „Jeśli to filipińska pielęgniarka i jest coś więcej w 'tak, doktorze', można zobaczyć więcej osobowości lub poznać więcej historii, to oczywiście, że wzięłabym udział w przesłuchaniu” — mówi.

Kiedy brała udział w przesłuchaniu do serialu The Pitt i zobaczyła, że ​​imię postaci to Princess — co było nawiązaniem do wymyślnych imion, jakie Filipińczycy nadają swoim dzieciom — wiedziała, że ​​scenarzyści „dokładnie przeprowadzili badania”.

„[Praca w] medycynie jest również trochę [stereotypową karierą] w społeczności”, mówi Muirhead. „To jak sen, rodzaj naszej złotej góry do zdobycia, szczególnie dla starszych pokoleń. Ale jakiż to piękny znak”. Santos się zgadza: „To najłatwiejsze wejście do naszej kultury, a potem dajesz im znać: nie jesteśmy wszyscy pielęgniarzami”.

Abellera mówi, że jesteśmy w trakcie zmiany kulturowej, „gdzie historie filipińskie i filipińsko-amerykańskie naprawdę wkraczają nie tylko do sztuki, ale także do różnych przestrzeni, takich jak kuchnia, sport, muzyka, design i literatura, w sposób, którego nigdy nie doświadczyłam dorastając”. A jako rodzic 4-latka, jest podekscytowana, że ​​może pokazać swojemu dziecku Filipińczyków w telewizji, od Josha, nowego gospodarza Blue's Clues , do siebie.

Filipińscy aktorzy liczą na więcej możliwości na ekranie, za kamerą i poza nią.

Rzeczywiście, to ekscytujący czas, ponieważ Hollywood w ostatnich latach przyjęło więcej historii od osób kolorowych. Ale jest to również czas pełen napięć, ponieważ inicjatywy DEI są coraz bardziej zagrożone. Nadzieja na przyszłość jest po prostu większa . Nie tylko przed ekranem, ale także za nim. Podczas gdy The Pitt , St. Denis Medical i Pulse skupiają się na filipińskich aktorach i fabułach, wszystkie trzy programy są prowadzone przez białych mężczyzn, showrunnerów lub współshowrunnerów. ( Pulse ma kobietę, która jest współshowrunnerem). Zawsze jest więcej miejsca na poprawę, czy to w pokoju scenarzystów, na krześle reżysera, czy w kadrze kierowniczej. „Do dyrektorów: Ludzie chcą tych prawdziwych historii. The Pitt jest tego przykładem” — mówi Briones. „Więc szukajcie nowych pisarzy, nowych reżyserów, szukajcie ludzi, którzy opowiedzą swoje wyjątkowe historie o swoim pochodzeniu kulturowym, a także historie, które nie muszą dotyczyć ich azjatyckiego, filipińskiego czy jakiegokolwiek innego pochodzenia – to jest po prostu zakorzenione”.

Sukces The Pitt i St. Denis pokazuje, że jest apetyt na większą liczbę Filipińczyków na ekranie. „Myślę, że sieci obawiały się, że jeśli będziesz zbyt szczegółowy, program nie przełoży się na szerszą publiczność” — mówi Sadorra. „Ale jest niemal odwrotnie — im bardziej szczegółowy, tym bardziej uniwersalny się staje”.

Później dodaje: „Reakcja na ten klip [pielęgniarskiej mafii], który stał się viralem, i ludzie naprawdę kochający ten odcinek w szczególności, pokazały nam, że to naprawdę rezonuje z ludźmi i byłoby mądrze z naszej strony, gdybyśmy kontynuowali eksplorację historii w tym obszarze. Więc mam nadzieję, że będziemy mogli to robić przez drugi sezon”. Trzymam kciuki, na przykład, aby zobaczyć więcej Rene i filipińskiej mafii na ekranie w przyszłości. Nie mogę się doczekać, aby o tym plotkować.