Przerażający wybuch śmiertelnej gorączki związany z kryzysem klimatycznym

Eksperci twierdzą, że kryzys klimatyczny doprowadził do gwałtownego wzrostu liczby zachorowań na dengę na wyspach Pacyfiku; wskaźniki zakażeń osiągnęły najwyższy poziom od dekady, a w kilku krajach ogłoszono stan wyjątkowy.

Kraje i terytoria wyspiarskie Pacyfiku zgłosiły 16 502 potwierdzone przypadki i 17 zgonów od początku 2025 roku, według Systemu Nadzoru nad Zespołem Pacyfiku (PSSS), który współpracuje ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) i innymi agencjami. Według WHO, wskaźnik zachorowań w regionie jest najwyższy od 2016 roku. Fidżi, Samoa i Tonga należą do krajów najbardziej dotkniętych, donosi The Guardian.

Dr Paula Vivili, zastępca dyrektora generalnego Wspólnoty Pacyfiku (SPC), powiedziała, że historycznie epidemie dengi miały charakter sezonowy. „Jednak ze względu na zmiany klimatu sezony transmisji wirusa wydłużają się, a w niektórych obszarach ryzyko zakażenia dengą utrzymuje się przez cały rok” – powiedziała Vivili.

Denga, choroba wirusowa przenoszona przez komary z rodzaju Aedes, powoduje wysoką gorączkę, silne bóle głowy, bóle stawów i mięśni, wysypkę, a w ciężkich przypadkach śmierć, donosi The Guardian. Rosnące temperatury, opady deszczu i wilgotność powietrza stwarzają idealne warunki do rozmnażania się komarów z rodzaju Aedes, nawet na obszarach, które wcześniej nie nadawały się do przenoszenia.

„Denga to jedna z pierwszych chorób związanych z klimatem, którą możemy przypisać zmianie klimatu” – mówi dr Joel Kaufman, epidemiolog i dyrektor Centrum Ekspozycji, Chorób, Genomiki i Środowiska na Uniwersytecie Waszyngtońskim.

„Opady deszczu podnoszą poziom wody w jajach komarów składanych tuż nad powierzchnią, z których następnie wylęgają się larwy – jest to część naturalnego cyklu rozrodczego. Ulewne deszcze mogą również powodować zastój wody w źródłach, co stwarza więcej możliwości rozmnażania się komarów” – powiedział epidemiolog.

Dr Kaufman ostrzega, że epidemie wskazują na szerszy problem zdrowia publicznego: „Z pewnością będzie to na czele wielu rodzajów chorób ludzkich, które staną się powszechniejsze i poważniejsze w miarę ocieplania się planety”.

Od czasu ogłoszenia epidemii w kwietniu, Samoa potwierdziło sześć zgonów dengi, w tym dwoje rodzeństwa, oraz ponad 5600 przypadków. Na Fidżi odnotowano w tym roku osiem zgonów i 10 969 przypadków. Na Tonga odnotowano ponad 800 przypadków i trzy zgony od czasu ogłoszenia epidemii w lutym.

Jak zauważa The Guardian, ogniska choroby podkreślają podatność regionu na choroby wrażliwe na zmiany klimatu, których występowanie będzie się nasilać wraz ze wzrostem globalnych temperatur.

Według Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) państwa wyspiarskie Pacyfiku odpowiadają za zaledwie 0,03% globalnej emisji gazów cieplarnianych, a mimo to muszą stawić czoła najpoważniejszym zagrożeniom zdrowotnym związanym ze zmianami klimatu, w tym chorobom przenoszonym przez wektory.

Według nowozelandzkiego Narodowego Instytutu Badań Wody i Atmosfery (NIWA), w niektórych częściach Oceanu Spokojnego, w tym na Palau, Papui-Nowej Gwinei i Wyspach Salomona, w ostatnich miesiącach wystąpiły obfite opady deszczu, a dotkliwa susza dotknęła części Wysp Marshalla, Papui-Nowej Gwinei, Nauru i Fidżi. Prognozy wskazują, że te kontrasty utrzymają się do października.

Chociaż zwiększone opady deszczu wiążą się z idealnymi warunkami do rozmnażania się komarów, Kaufman zauważa, że ekstremalne zjawiska pogodowe mogą również przyczyniać się do rozprzestrzeniania się chorób przenoszonych przez komary. Według NIWA, w pierwszej połowie roku znaczne obszary Pacyfiku doświadczyły trudnych lub bardzo suchych warunków.

„Moglibyśmy sądzić, że susza zmniejszy liczbę infekcji przenoszonych przez komary, ale tak się nie dzieje” – mówi dr Kaufman. „Zamiast tego następuje przyspieszenie transmisji”.

„Istniejące systemy monitorowania chorób rzadko są wystarczające do zwalczania gorączki denga, o czym świadczy ciągły wzrost liczby zachorowań na dengę w regionie i na świecie” – przyznaje dr Bobby Reiner, ekolog chorób z Instytutu Pomiarów i Ewaluacji Zdrowia na Uniwersytecie Waszyngtońskim.

Środki zwalczania komarów to metody stosowane w celu zmniejszenia populacji komarów z rodzaju Aedes, które przenoszą dengę, takie jak usuwanie miejsc rozrodu, stosowanie larwicydów lub opryskiwanie insektycydami. Mogą one również obejmować kontrolę biologiczną, środki ochrony osobistej oraz akcje sprzątania w społecznościach, aby zapobiec ukąszeniom komarów i ich przenoszeniu.

Rainer zauważa jednak, że wiele środków kontroli komarów nigdy nie wykazało skuteczności w ograniczaniu transmisji choroby, a większość reakcji miała charakter reaktywny i często polegała na „bezmyślnym gonieniu za wybuchem epidemii, która pojawiała się zbyt późno”.