Halk Ekmek’in emekle doğuşu

Tuğçe ÇELİK

Nusret Avcı, yaşamını çevrenin korunmasına adayan isimlerden biri. Avcı, ekolojik tarım uygulamaları, yaban hayatının korunması gibi konularda çalışmanın yanı sıra bugün İstanbul’daki yurttaşların ekmek ihtiyacını karşılayan Halk Ekmek’in de kurucularından. İstanbul Belediyesi Ekmek Fabrikası yani Halk Ekmek’in 1970’lerde dönemin İstanbul Belediye Başkanı Ahmet İsvan ile kuruluşunda yer alan ve müdürlüğünü yapan Avcı, bu deneyimi ‘Halk Ekmeğin Doğuşu’ başlıklı kitabında anlattı.

Farklı kültürlerde ekmek yapımının sanat olarak kabul edildiğine, ekmeğin kökeninin Göbeklitepe’ye kadar gittiğine dikkat çeken Avcı, “İstanbul Belediyesi’nin halk öncülüğünün örneği olması; sağlıklı gramajı ve tam kalitesiyle fırıncıların örnek almaları açısından bu konu çok önemli. 50 yıllık gözlemim sonucunda örnek ve öncü olması açısından bu kitabı yazdım” dedi.

Halkın sağlıklı ve tam gramajlı ekmeğe erişebilmesi için gösterilen çabayı Avcı şöyle anlattı: “Dr. Fahri Atabay 1972’de İstanbul Belediye Başkanı seçilince ekmek tartışmasına çözüm bulmak için Almanya’daki Winkler Ekmek Teknolojileri Üretim Firması’ndan 4 milyon mark ödeyip makine aldı. Günde 400 bin ekmek üreten makineleri Haydarpaşa Gümrüğü’ne getirdi ve ekmek fabrikası inşaatını Edirnekapı’da başlattı. Gümrükte yangın geçiren makinelerin bir kısmı da yağmur ve kar altında kaldı. Edirnekapı’daki inşaat ise 7 müteahhit değiştirdi. Oysa belediye sağlıklı ve gramajı tam, kaliteli ekmek üretmek, İstanbul halkına hizmet sunmak istemişti.”

“İsvan, 1973’te Belediye Başkanı seçilince Haydarpaşa Gümrüğü’ndeki hasarlı makineleri Zeytinburnu’nda açık bir alana taşıttı. Bir kış boyunca burada da yağmur ve karda kalan makinelerden Winkler firmasının ‘bu hasarla ekmek üretilemez’ raporuna rağmen ekmek üretildi” diyen Avcı şunları ekledi: “Halk Ekmek’in kuruluş döneminde yüzden fazla çalışanımız vardı. Canla başla ve aşkla başardık bu görevi. DİSK’e bağlı Genel İş Sendikası üyesi olan işçilerimizin, 500 saatten fazla alacakları vardı. Belediye gelirleri ise çok yetersizdi. Deneme üretimi yapıldığı gün fabrika çalışanlarımız mutluluktan mesai ücretlerini belediyeye bağışladı. Dünya sendika tarihinde görülmemiş bu olay beni çok mutlu etti. Bu nedenle bir avuç vatanseverin hikâyesidir bu.”