Van Giffey's boze toespraak tot een locatiecontrole: wat Berlijn van Warschau kan leren
Hoe verhoudt Berlijn zich tot Warschau? Waarom wordt senator voor Economische Zaken Giffey zenuwachtig als iemand vergelijkingen trekt? Een interview met Dr. Ewa Łabno-Falęcka.
Dr. Ewa Łabno-Falęcka is al meer dan 25 jaar in diverse functies verbonden aan Mercedes-Benz in Polen. Momenteel werkt ze als freelance consultant voor het projectmanagementteam van het bedrijf in de stad Jawor in Neder-Silezië. In oktober modereerde de bedrijfskundige een paneldiscussie in Warschau als onderdeel van de jubileumconferentie "30 jaar Duits-Poolse Kamer van Koophandel en Industrie", die ook werd bijgewoond door de Berlijnse senator voor Economische Zaken, Franziska Giffey. Toen Łabno-Falęcka Giffey vroeg naar de tekortkomingen van Berlijn, reageerde de SPD-politica met een toespraak waarin ze Berlijn verdedigde. De uitwisseling ging viraal. Łabno-Falęcka wilde simpelweg weten hoe het met het merk Berlijn ging. Ze citeerde een passage uit het dagblad "Die Welt", waaruit bleek dat een onderzoek aantoonde dat Berlijn slecht presteert in vergelijking met andere Duitse deelstaten. Terugblikkend vertelt Łabno‑Falęcka over Giffey's emotionele toespraak en deelt ze haar visie op de steden Berlijn en Warschau.
Mevrouw Łabno-Falęcka, u leidde het gesprek met Franziska Giffey. Was u verrast door de scherpe toon van haar toespraak?
De toon was misschien niet hard, maar wel extreem emotioneel. De discussie draaide om een vergelijking van Poolse en Duitse merken. Steden zijn immers ook "merken", dus ik wilde weten wat voor "merk" Berlijn vandaag de dag is. Berlijn wordt al dertig jaar als "cool" beschouwd in Polen. Tijdens het evenement citeerde ik uit een ranglijst van Duitse steden. De discussie ging ook over de kwaliteit van leven in verschillende Europese metropolen, waar Kopenhagen en Zürich al jaren steevast de lijst aanvoeren. Vanuit mijn perspectief schetste ik hoe Warschau de laatste jaren een merkbare inhaalslag heeft gemaakt – zelfs vergeleken met Berlijn, een stad die veel Polen goed kennen. Ik wees erop dat veel Polen, waaronder ikzelf, dol zijn op Berlijn, maar zich tegelijkertijd afvragen wat er met de stad aan de hand is. "Berlijn is arrogant, chaotisch en disfunctioneel geworden", schreef Die Welt. De reactie van de senator was ongebruikelijk: ze rolde haar armen op, stond op en hield een zeer emotionele toespraak voor het publiek in de zaal. Ze verdedigde Berlijn krachtig en, voor velen, overtuigend, onder andere als een stad met democratie en vrouwenrechten.
Probeerde u mevrouw Giffey met die vraag te provoceren? Berlijn kent nauwelijks economische groei. Hoewel je misschien blij bent met de Christopher Street Day-parade en de vrouwenrechten, is dat nauwelijks genoeg voor de hoofdstad van een grote economische natie. Toch?
Het is niet echt aan mij om te oordelen. Ik wilde gewoon een open discussie voeren, maar ik heb waarschijnlijk een gevoelige snaar geraakt. Het onderwerp zou het imago van Poolse bedrijven in Duitsland zijn en vice versa. Overigens is er hier een opvallende asymmetrie: veel Duitse bedrijven en merken zijn al dertig jaar actief in Polen, zoals Siemens en BASF. Poolse bedrijven en merken daarentegen hebben het moeilijk op de Duitse markt. De panelleden bespraken de redenen hiervoor. Dit onderwerp was goed voor 90 procent van de discussie. En Berlijn? Het werd en wordt nog steeds als "cool" beschouwd in Polen. Er is veel sympathie voor de stad in Polen. Tegelijkertijd praten mensen over – en discussiëren ze over – de functionaliteit van Berlijn: hoe snel kun je dingen gedaan krijgen, als burger of als ondernemer? Hoe schoon is Berlijn? Hoe veilig voelen mensen zich in de metro? Ik wilde horen hoe Berlijn zichzelf ziet. Niets meer.
Wat valt je persoonlijk op als je Berlijn met Warschau vergelijkt? Je hebt een tijdje in Duitsland gewoond. In 2000 ben je terugverhuisd naar Warschau.
Ja, ik heb in Tübingen, Freiburg, Keulen en Berlijn gewoond. Maar Berlijn is me om vele redenen bijzonder dierbaar geworden. Mijn favoriete café is aan de Akazienstraße en mijn dochter heeft haar man ontmoet in Volkspark Wilmersdorf. We hebben nog steeds een klein appartement in West-Berlijn. Ik wil mijn lof voor Warschau niet overdrijven, maar je moet erkennen dat de Poolse hoofdstad een enorme sprong voorwaarts heeft gemaakt. De stad is verfijnd, groen en ruimdenkend geworden. Het openbaar vervoer is veilig; de metro is schoon en wordt bewaakt. In Berlijn voelt dat soms anders, subjectief gesproken. Het dagelijks leven is ook veel gemakkelijker en het is makkelijker om vakmensen te vinden. Als er iets kapot gaat in een appartement van onze woningbouwvereniging in Warschau – waarvan ik overigens erevoorzitter ben – kan ik meteen een servicebedrijf bellen. In Berlijn heb ik na een storing in de verwarming tientallen bedrijven gebeld – en pas maanden later kreeg ik een afspraak.
U werkt voor een Duits bedrijf. Hoe verschillen Duitse en Poolse managementstijlen?
Duitsland, met zijn slogan "Made in Germany", wordt nog steeds bewonderd door Polen; het land staat voor discipline, perfectie en een uitstekende werkorganisatie. Maar de Poolse economie groeit jaarlijks met meer dan drie procent, en velen vragen zich af wat daarachter zit. Sommige experts spreken van het "ondernemersgen" van de Polen. Vorig jaar werd bekend dat er in Polen meer dan 353.000 nieuwe bedrijven werden opgericht. Het is ook duidelijk geworden dat het land een van de hardstwerkende landen van Europa is. We hebben ijverige werknemers die snel doorgroeien binnen bedrijven. Denk maar aan de hardwerkende Poolse loodgieter, die in het Westen na 2004 aanvankelijk zo gevreesd werd en nu zo gewild is. Voor mij staat het ondernemersgen voor moed en de bereidheid om risico's te nemen zonder te kunnen vertrouwen op een 100% garantie op succes. Normen en regels zijn prijzenswaardig, maar passen beter bij rustige tijden. In turbulente tijden is een soort "creatieve destructie", zoals Peter Schumpeter het noemde, soms noodzakelijk. Polen nemen vaak sneller beslissingen en passen die weer aan wanneer de omstandigheden veranderen. Wij zijn wereldkampioenen in bijsturen en improviseren. Dit is niet altijd optimaal, maar het is vaak effectief in dynamische tijden waar snelheid een belangrijke waarde is. Een combinatie van Duitse discipline en betrouwbaarheid, gecombineerd met Poolse behendigheid en toewijding, zou een ideale drijvende kracht voor Europa zijn.
Wat zijn volgens u de problemen in Berlijn en Duitsland?
Bureaucratie en overregulering vormen een reëel probleem. Laat me een voorbeeld geven: als ik veranderingen wil aanbrengen in ons appartement in Berlijn of zelfs maar een paar kleine renovaties wil doen, krijg ik een lange offerte van een aannemer, waarin elke afzonderlijke service tot in het kleinste detail wordt beschreven. Wie heeft daar nou behoefte aan? In Polen krijg je een document van één pagina, onderhandel je over de prijs en de deadline – en dat is alles. Een ander probleem is digitalisering. In Polen worden veel taken afgehandeld via een overheidsapp genaamd "mObywatel". Je kunt er identiteitskaarten aanvragen, je belastingaangifte indienen, je auto registreren of een vaccinatieafspraak inplannen. Papierloos. Dit bespaart tijd, gedoe en transactiekosten. In Berlijn gebruiken veel overheidskantoren nog steeds die vreselijke faxapparaten.
Franziska Giffey benadrukte in haar toespraak de democratische waarden en vrouwenrechten in Berlijn. Waarom?
Polen is een democratisch EU-land. Het klopt dat de Poolse abortuswetgeving tot de meest restrictieve van Europa behoort. Vrouwenrechten zijn belangrijk voor mij en ik neem deel aan alle demonstraties om de wetgeving hierover te wijzigen. Maar er is nog steeds geen meerderheid in het parlement. Daarom vind ik het goed dat de Berlijnse senator voor Economische Zaken het belang van het onderwerp zo sterk benadrukte. Maar sommige aanwezigen vonden de lof voor vrouwenrechten in Berlijn nogal vreemd – alsof Warschau zich niets van vrouwenrechten aantrok. Vrouwen zijn zeer zichtbaar in Polen. Sommigen in de zaal vonden Giffey's opmerkingen op hun beurt wat neerbuigend – en niemand vindt het leuk om neerbuigend behandeld te worden.
Polen wordt steeds welvarender en progressiever. Merken Duitsers dit? Of is er een gebrek aan besef van de veranderingen die in Polen plaatsvinden?
Polen heeft de afgelopen 35 jaar een sprong voorwaarts gemaakt in beschaving. Dit verbaast nog steeds velen in Duitsland. "Wow, wat de Polen hier hebben bereikt is werkelijk opmerkelijk!", zei mevrouw Giffey na haar bezoek aan Warschau. De Polen hebben een nieuw zelfvertrouwen ontwikkeld en hopen dat onze westerburen zich hiervan bewust worden. We lopen op veel gebieden flink achter. Zo gebeurt het nu al dat Poolse bedrijven Duitse middelgrote bedrijven overnemen. Dat was voorheen ondenkbaar.
Welke specifieke lessen kan Berlijn leren van Warschau?
Service en de moed om snel te veranderen en te bewegen. Overheden en bedrijven moeten zichtbaar sneller en klantgerichter worden. Digitale standaarden: Duitsland heeft formulieren nodig die op smartphones kunnen worden ingevuld, wat leidt tot meer digitale diensten in het dagelijks leven. En: Berlijners moeten veiligheid serieus nemen als locatiefactor.
En hoe zit het met Warschau vanuit Berlijn?
De diversiteit, de institutionele kracht en de betrouwbare excellentie in onderzoek en onderwijs. En nog meer mooie bruggen.
Tot slot: wat is uw persoonlijke conclusie uit de toespraak van mevrouw Giffey? Ik voelde me – maar alleen achteraf – als een scherpzinnige journalist die erin was geslaagd een onverwachte uitspraak uit de geïnterviewde te lokken. De toespraak van mevrouw Giffey was een verrassend moment tijdens een conferentie waar iedereen het normaal gesproken met iedereen eens is. Het publiek was zeer tevreden en ik heb veel brieven ontvangen. Ik wens Berlijn en mevrouw Giffey het allerbeste. Maar concurrentie wordt niet alleen op het podium bepaald; het wordt ook bepaald waar aanvragen worden ingediend, de metro op tijd arriveert en de rekeningen worden betaald. Warschau heeft hierin een inhaalslag gemaakt. Berlijn en Warschau zijn voor velen de interessantste steden van Europa. Volgend jaar viert de stedenband tussen Warschau en Berlijn haar 35e verjaardag. We hopen opnieuw veel gasten uit de Duitse hoofdstad in Warschau te mogen verwelkomen. U bent van harte welkom!
Heeft u feedback? Schrijf ons! [email protected]
Berliner-zeitung
