Montserrat Roig: "Feministen zijn niet degenen die alleen maar macht willen en willen dat alles bij het oude blijft."

De schrijfster Montserrat Roig is net terug van de hulpvloot naar Gaza, waar, onder leiding van Greta Thunberg, activisten en intellectuelen van over de hele wereld tevergeefs hebben geprobeerd voedsel en humanitaire hulp te leveren aan de Palestijnse bevolking. De auteur toont een verrassende vitaliteit, aangezien ze onlangs, op 79-jarige leeftijd, aan boord van de Open Arms deelnam aan een reddingsoperatie voor immigranten in de Middellandse Zee. De auteur, die de Catalanen in de naziconcentratiekampen heeft vastgelegd en hun stem heeft laten horen, en die zich tijdens de meest gewelddadige jaren van het Ierse conflict heeft verdiept, aarzelt niet om wat er in dat deel van het Midden-Oosten gebeurt te omschrijven als "genocide". Ze leest deze krant tijdens een pauze van haar Stakhanov-werkdagen, in haar appartement aan de Bailénstraat, met een veranda vol planten, een staande klok, een schommelstoel, rieten fauteuils... en een kat die op elke hoek rondzwerft.

“Pla verdiende natuurlijk de Nobelprijs, maar ik had hem eerst aan Mercè Rodoreda gegeven.”

In welke stemming kwam je terug?

Mijn geest is niet belangrijk. De levens van kinderen en alle inwoners van Gaza wel. We willen de belegering doorbreken, de hongersnood verlichten. Het is ons niet gelukt, maar we zullen het steeds opnieuw proberen. Het is verschrikkelijk, ik kan het niet begrijpen. Mannen doden elkaar, vernietigen elkaar, vernietigen elkaar, in Gaza, in Oekraïne, op zoveel plaatsen... Kinderen raken al vanaf de baarmoeder gewend aan terreur; huizen, ziekenhuizen en scholen zijn ruïnes. Het is pornografisch. Ze kunnen me zeker geen antisemitisch noemen, want ik heb deze kanker aangeklaagd in Els Catalans als kampen van nazi's. Ik weet heel goed wat Neus Català, Joan Pagès, Ferran Planes en Joaquim Amat-Piniella hebben geleden... Vandaag de dag zouden ze huiveren bij het zien van de beelden van ondervoede Palestijnse kinderen.

Laten we het over literatuur hebben. Sommigen waren verbaasd dat ik de proloog schreef van "Finding all possible illusions ", het boek met niet eerder gepubliceerde teksten van Josep Pla.

We zijn zo verschillend, nietwaar? Ik zou me bijvoorbeeld kunnen ergeren aan de hommage die hij aan Andreu Nin bracht, maar het is absurd om Pla's werk te analyseren op basis van de vraag of het al dan niet voldoet aan een ideaal van Sartreaanse toewijding. Hij definieerde zichzelf als een liberaal conservatief, en als we ons land willen begrijpen, hebben we geen andere keuze dan ons tot hem te wenden. Hij is een antiromantische schrijver, die het mystieke en het magische schuwt en als geen ander de realiteit en de maatschappij, de ondergang van een burgerlijk maatschappijmodel, opsnuift. Hij is een beschouwend persoon, en een cynicus als je wilt, maar een genie.

Hij was niet erg aardig tegen je...

In een interview dat ik met hem deed, riep hij uit: "Met deze levens, niet wat ik heb geschreven!" Gelukkig heb ik niet naar hem geluisterd, want nu met spataderen... maar hij schreef me een bemoedigende brief, en ik heb hem altijd gerespecteerd en bewonderd. Ik ben dol op het toneelstuk dat van ons interview is gemaakt, ook al overdreef de criticus van uw krant een beetje toen hij zei dat "de Pla/Roig die we in het Teatre Lliure zagen, de Nixon/Frost van de Catalaanse cultuur is."

Lees ook Camarón de la Isla: "Als ik op mijn lauweren rust, word ik door de stroming meegesleurd." Xavi Ayén

Verdiende Pla de Nobelprijs?

Natuurlijk! Maar ik had het Mercè Rodoreda eerst gegeven. Salvador Espriu was ook een geweldige kandidaat. En onder de huidige genomineerden, Antònia Vicens, Jaume Cabré, Maria Barbal, Miquel de Palol... durft iemand te zeggen dat een van hen inferieur is aan bijvoorbeeld Han Kang of Jon Fosse? De Zweedse Academie heeft de afgelopen jaren geprobeerd om perifere culturen op te sporen, maar heeft er een aantal over het hoofd gezien.

Er wordt gezegd dat de Catalaanse literatuur gedomineerd wordt door de cultus van de jeugd. Wat denk jij?

Nou, dit land heeft een belachelijke neiging om genieën onder de 30 voort te brengen. Er bestaat niet zoiets als jong of oud: er zijn mensen die goed schrijven en mensen die slecht schrijven. Carles Riba of JV Foix zijn niet oud of klassiek; het zijn auteurs die ons iets leren.

Onlangs ging ze in een van haar columns in discussie met een groep PP-feministen...

Ik kan me geen feminisme voorstellen dat niet links is, dat solidariteit afzweert. Ik vind het moeilijk om vrouwen die simpelweg machtsposities nastreven om de zaken bij het oude te houden, als feministen te beschouwen. Thatcher, een feminist? Ayuso? Alsjeblieft... Morgen praten we hierover in de podcast die ik met Maruja Torres maak.

U hekelt ook het vermeende feminisme van sommige linkse mannen.

Ik kom van een andere planeet: een wereld waar overspel door een vrouw een misdaad was en we geen betaalrekening konden openen zonder toestemming van haar man. In die context pochten sommige vrijgevige progressieven dat ze hun vrouwen toestemming gaven om bankrekeningen te openen "zodat ze kon kopen wat ze maar wilde", of maakten zakenlieden van de linkse, goddelijke klasse gebruik van het recht van pernada met hun werknemers. Zelfs vandaag de dag zijn mannen niet gewend om met vrije vrouwen samen te leven.

Lees ook Sharon Tate: "Ik werd alleen gebeld voor bloederige films... totdat Tarantino mij redde." Xavi Ayén

Heb je problemen gehad met je laatste roman?

Op een middelbare school in Ripoll leidden klachten van sommige ouders ertoe dat Mounia's Smile van de leeslijst werd gehaald vanwege bepaalde expliciete scènes tussen jongeren. Maar wat hen echt dwarszat, waren de afkomst van de immigrantenkinderen en hun relaties met de lokale bevolking. Deze roman weerspiegelt het epische verhaal van verschillende generaties nederige mensen, tegelijkertijd in Marokko en Catalonië. En sommigen ergeren zich aan dit spiegelspel, omdat ze liever zien dat we over hen spreken als vijandige vreemdelingen, niet als broers. Ik vind het niet erg, want lezen zou nooit verplicht moeten zijn, en daardoor is mijn boek in Ripoll uitverkocht. Het overkwam me jaren geleden ook al op een andere middelbare school in Manresa met De tijd van de Cireres, vanwege de orgiescène.

Worden jongeren overbeschermd?

Ze worden overbeschermd en de adolescentie duurt voort tot in de dertig. Maar ouders weten dat hun kinderen het heel moeilijk hebben om de kost te verdienen en zelfstandig te worden. Zoals ik altijd tegen mijn kinderen zei: als je leest, wordt de rij met werklozen in ieder geval korter.

Hoe ga je om met het ouder worden?

Laatst at ik met een paar actricevriendinnen van mijn leeftijd – ik noem geen namen – die overdag lachen en zelfs flirten, en 's avonds bitter klagen over hun gerimpelde huid, hun slappe buik, hun slappe borsten, hun billen vol cellulitis... Duizenden vrouwen geloven diep van binnen nog steeds dat ze niets zijn zonder hun schoonheid. Susan Sontag sprak ooit over het ongemak dat een vrouw voelt telkens wanneer ze haar leeftijd bekent. Wij vrouwen zouden op eigen benen in de wereld moeten staan ​​en, net als mannen, fysieke veroudering met intelligentie en gevoeligheid moeten tegengaan.