Dante op Mallorca

Misschien omdat mijn kinderen Hamlet , Great Expectations en De Graaf van Monte Cristo vóór de feestdagen in mangaversies lazen, heb ik deze dagen op Mallorca Dante's Commedia (Acantilado) – in de meermaals bekroonde vertaling van José María Micó – herlezen als een machine die trends voor de toekomst genereert. Het meesterwerk van de Florentijn is niet alleen pure therapeutische autofictie (dat begint met een paniekaanval aan de poorten van de hel), het cultiveert ook een avant-la-lettre romantische fantasie , waarbij romantische aseksualiteit (met Beatrice en Vergilius, die de hoofdpersoon onophoudelijk omarmt) wordt gecombineerd met het Tolkieniaanse bestiarium (mijn favoriete monster is Geryon, die hybride van draak en schorpioen, met het gezicht van een eerlijk man). Dit alles in een zeer menselijke spanning tussen de dorst naar wraak op tijdgenoten en de dorst naar eeuwigheid (met een ego op goddelijk niveau).

Wat helaas niet zoveel toekomst had, was de Danteske visie op een filosofische en wetenschappelijke horizon waarin Grieks-Latijnse en Arabische auteurs even klassiek zijn. Avicenna en Averroës verschijnen in de Commedia , en een culturele achtergrond doordrenkt van islamitische ideeën is voelbaar. In het klooster van Miramar, waar zijn strenge tijdgenoot Ramon Llull een Arabische school stichtte, is het duidelijk dat de meest visionaire exponenten van de 13e-eeuwse creatieve canon openstonden voor zowel volkstalen – Italiaans en Catalaans – als voor vertaling. In dezelfde periode schreef Alfonso X in het Spaans en Galicisch-Portugees; en hij promootte de Toledo School van Vertalers. Europa en het Middellandse Zeegebied kunnen alleen worden begrepen als transculturele, polyglotte, multireligieuze en gastvrije ruimtes, ook al blijven luxetoerisme, extreemrechts en migratiebeleid uitsluitende en gewelddadige verhalen bevorderen.

In de 'Komedie' verschijnen Averroes en Avicenna en de culturele achtergrond is doordrenkt van islamitische ideeën

In zijn huis in Deià vertelt professor en vertaler Eduard Moyà, die onlangs El crestall rost. Poemes de muntanya van Robert Graves heeft gepubliceerd bij Nova Editorial Moll, wiens huismuseum op een steenworp afstand ligt, me dat de auteur van I, Claudius ook de auteur was van een biografie over zijn vriend Lawrence of Arabia, die hij ontmoette na zijn werk als leraar in Caïro. En hij vertelt me over Joan Mascaró, de zoon van een boerenzoon met een bovennatuurlijk talent voor talen, die uiteindelijk in Cambridge terechtkwam als mentor voor de zoon van Juan March. Als vertaler van de Bhagavad Gita en de Upanishads vanuit het Pali en Sanskriet naar het Engels bracht hij tijd door in Ceylon, was hij leraar in Barcelona en Groot-Brittannië en beïnvloedde hij zelfs The Beatles: na zijn werk over oosterse spiritualiteit te hebben gelezen en hem persoonlijk te hebben ontmoet, besloten de muzikanten uit Liverpool naar India te reizen.

Terwijl we genieten van een heerlijke rijstschotel met gin en garnalen, loopt onderaan de klif het Schilderspad, dat eigenlijk de Smokkelaarsroute zou moeten heten. De zee lijkt blauw, maar in werkelijkheid is het een palimpsest van vertaalde kleuren.