De ultra-Catalanisten begrijpen

Er zijn geen peilingen nodig; een beetje luisteren onder kennissen en sympathisanten is voldoende om er zeker van te zijn dat de partij van Sílvia Orriols, behoudens een last-minute ommekeer, zal groeien bij de komende gemeenteraadsverkiezingen en een grotere vertegenwoordiging in het Catalaanse parlement zal krijgen. Xavier Rius Sant (Barcelona, 1959) behandelt het fenomeen in Aliança Catalana: els nostres ultres en beschrijft de historische evolutie van de ultra-Catalaanse politieke ruimte waaruit de partij is voortgekomen.
Het essay van de journalist, een expert op het gebied van de Arabische wereld en auteur van talloze artikelen over extreemrechts en boeken op Vox, biedt inzicht in de opkomst van de partij en de directe beperkingen die de partij zal ondervinden bij haar uitbreiding. Rius Sants werk suggereert dat er een fout ten grondslag ligt aan de oprichting van de Aliança. De kortzichtigheid van links probeerde de Ripollé en de Catalaanse samenleving de schuld te geven van het vermeende onvermogen tot aanpassing van de moordenaars van 17-A, in plaats van de schuld te beperken tot degenen die de aanslagen uitvoerden. Wat niet goed wordt opgelost, leidt daarom tot onverwachte reacties. Dit, in combinatie met het mislukken van het onafhankelijkheidsproces, leidde tot de opkomst van de Aliança.
Een ander interessant aspect van het essay is dat de ultra-Catalaanse wereld erg klein is en (net als elke andere) vol zit met figuren met gemeenschappelijke voorkeuren en afkeer, die elkaars leven en wonderen kennen. Om te groeien zal Aliança deze factor en het opportunisme van de geïnteresseerden moeten overwinnen, en dit zal interne vertekeningen genereren die al bestaan, maar nog niet zijn versterkt. De overvloed aan informatie die de journalist verstrekt, suggereert al toekomstige groeicrises – net als bij Vox. De vraag is of ze die, net als Plataforma per Catalunya, zullen overwinnen.
Uit het werk van Rius Sant blijkt dat Daniel Cardona Orriols' grootste rolmodel is. De separatist van de jaren twintig en dertig was een marginale figuur, hoewel het aantal artikelen dat hij publiceerde in tijdschriften met een lage oplage wellicht niet strookt met zijn werkelijke belang. Maar hij staat voor pure onafhankelijkheid, die in 1931 het idee van de Catalaanse Republiek niet verwierp in ruil voor de Generalitat, zoals Francesc Macià, de ware leider van de massa's, wel deed. Orriols begrijpt dat wat er daarna kwam een verkeerde weg was en dat het huidige Catalonië op die basis geënt zou moeten worden om het te corrigeren.
Aliança brengt ongemakkelijke kwesties ter sprake, zoals de islamitische hoofddoek, terwijl Orriols aantreedt als raadslid in Ripoll en de Catalaanse grondwet van 1714 beëdigt. Rius Sants stelt een pertinente vraag: als Georgia Meloni en Marine Le Pen moesten breken met hun jeugdige ideeën – het fascisme in de stijl van Mussolini en het Front National – om hun partijen te laten groeien, zal Orriols dan in staat zijn om te stoppen met naar het heden te kijken door de bril van het verleden en hetzelfde te doen?
Xavier Rius Sant Aliança Catalana: els nostres ultres Icària 279 pagina's 22 euro
lavanguardia